Als ondernemer zal je onvermijdelijk wel eens te maken krijgen met ongemakkelijke situaties. Winkeldiefstal is daar één van en komt helaas erg vaak voor. De kans dat je er als zelfstandige mee geconfronteerd wordt, is dus meer dan waarschijnlijk. Ook wanneer je niet rechtstreeks aan consumenten verkoopt. Wat kan je als zelfstandige doen om je te wapenen tegen diefstal? Wat als je een dief op heterdaad betrapt? 
Welke soorten dieven kan je als zelfstandige tegenkomen?
De ene dief is de andere niet. Net zoals een ramkraak niet te vergelijken is met een tiener die een paar oorbellen wegmoffelt, zijn er verschillende types die uit zijn op stelen. Afhankelijk van het soort dief, neem je als zelfstandig ondernemer het beste aangepaste maatregelen om je eigen zaak te beschermen tegen diefstal.
- Occasionele dieven: Dit zijn vaak klanten die impulsief zaken ontvreemden. Gelegenheid is hier een belangrijke factor. Denk aan een klant die een product niet kan betalen en daarom besluit om het in zijn of haar zak te verstoppen. Dit type dief handelt steeds erg amateuristisch.
- Professionele dieven: In dit geval gaat het niet per se om klanten. Professionele dieven leven van hun buit en werken vaak in bendes. Ze zijn op zoek naar dure producten die ze makkelijk kunnen doorverkopen aan derden. In tegenstelling tot occasionele dieven, gaan ze steeds goed voorbereid te werk en is gelegenheid geen bepalende factor.
- Vaste daders: Voor vaste daders is gelegenheid evenmin belangrijk. Ze stelen namelijk regelmatig en zijn vaak op zoek naar prijzige producten als tabak en parfum.
- Aangespoorde dieven: Er zijn mensen die het spannend vinden om iets te stelen en enkel daarom spullen ontvreemden. Vaak gaat het om jongeren die zich willen bewijzen ten opzichte van hun leeftijdsgenoten. Ze denken niet na over de gevolgen en doen het enkel als er zich een gelegenheid voordoet. De diefstal is dus niet voorbereid.
- Kleptomanen: Sommige mensen kunnen zich niet bedwingen en voelen mentaal een sterke drang om te stelen. De producten die ze wegnemen zijn atypisch. Het draait voor hen niet om het product, wel om de daad. Daarom zijn de gestolen waren meestal niet zo waardevol of nuttig.
In België hebben ondernemers in de meeste gevallen te maken met occasionele of professionele diefstallen. Het zal geen verrassing zijn dat sommige winkels meer risico lopen dan andere. Ben je zelfstandige in de retailsector? Weet dan dat je het beste maatregelen kan treffen om diefstal tegen te gaan. In bepaalde winkelafdelingen, zoals voeding, parfumerie, alcohol, beenhouwerij en dameskledij, zijn dieven ook actiever.
Hoe kan je als ondernemer diefstal voorkomen?
Voor je eraan denkt een resem beveiligingscamera’s te bestellen, kan je al heel wat stappen ondernemen om de kans op diefstal flink te doen dalen. In de eerste plaats stel je je best wat vragen over de organisatie van je eigen onderneming.
Organisatorische maatregelen om diefstal tegen te gaan
Duidelijke procedures en afspraken zorgen ervoor dat interne of occasionele diefstallen minder voorkomen. Je werknemers dienen op de hoogte zijn van hun rol en de bijhorende verantwoordelijkheden. Op die manier zijn je kassa en de andere afdelingen van je winkel steeds bemand. Bespreek met je werknemers ook de dagplanning. Zijn er (speciale) leveringen waarvan je werknemers op de hoogte moeten zijn? Hoe meer je werknemers op de hoogte zijn van de normale gang van zaken, hoe sneller ze verdachte handelingen kunnen opmerken.
Omgekeerd heeft niet elke werknemer overal volledige toegang nodig. Denk eens na over je sleutelbeheer: wie kan er waar binnen en is dat eigenlijk wel noodzakelijk? Kies eventueel voor badges of een andere soort elektronisch sleutel. Die kan je bij verlies namelijk laten uitschakelen en zijn moeilijk om te dupliceren.
Wil je zelf een potentiële dief tussen je klanten kunnen herkennen? Volg dan een opleiding security awareness, zodat je aan de slag kan met concrete tips om gelegenheidsdieven te weerhouden.
Ligt je eigen zaak op een locatie waar diefstal veel voorkomt? Dan kan je overwegen om een winkelinspecteur of een statische agent in te schakelen. Er is wel degelijk een verschil tussen de twee: een winkelinspecteur loopt anoniem (in burger) rond in je winkel terwijl een bewakingsagent (ofwel statische agent) in uniform steeds paraat staat tussen de kassa en de uitgang. Heb je last van impulsieve dieven? Kies dan voor een statische agent. Een winkelinspecteur zal eerder dieven op heterdaad betrappen en vatten.
Bouwkundige maatregelen die stelen ontmoedigen
Zit de organisatie van je winkel goed? Dan kan je ook eens de indeling van je winkel evalueren aan de hand van een aantal concrete vragen, zoals:
- Staan er producten dichtbij de uitgang uitgestald?
- Hoeveel ruimte is er voorzien tussen de kassa en de uitgang?
- Hoe is de verlichting in je winkel?
- Is je winkel ordelijk opgesteld?
- Is er voldoende overzicht over je winkel?
- Hoeveel zicht heb je over de winkel wanneer je achter de kassa staat?
- Zijn er kleine ruimte waar mensen zich kunnen verstoppen?
Technologische maatregelen om daders te betrappen
Hoewel beveiligingscamera’s misschien als eerste in je opkomen, vallen andere maatregelen ook onder technologische maatregelen. Denk aan hard- en soft tags die op producten bevestigd worden en een alarm in gang zet wanneer dieven ermee aan de haal willen gaan en langs een detectiepoort lopen. Hard tags zijn gemaakt van plastiek of metaal, soft tags zijn meestal stickers die op kleinere producten geplakt worden
Zeer zichtbare camera’s kunnen impulsieve dieven afschrikken, maar je hebt het meest aan een camerasysteem wanneer iemand, bijvoorbeeld een winkelinspecteur, in real time de beelden bekijkt en meteen kan ingrijpen. Je plaatst ze ook best in dode hoeken of bij waardevolle producten.
Telebewaking (ook wel CCTV-software genoemd) kan je laten inschakelen door grote beveiligingsbedrijven zoals G4S. Naast je camerabewaking is er een meldkamer waar de beelden continu worden opgevolgd door getrainde operatoren. Eens er sprake is van diefstal verwittigen zij de partij die vastgelegd werd volgens de procedure die onderling vastgelegd werd. Dat kan bijvoorbeeld de politie, jijzelf of de brandweer zijn.
Opgelet: camerabeelden worden niet altijd als bewijs aanvaard in de rechtszaal!
Je betrapt een dief in je eigen zaak! Wat doe je beter wel of niet?
Heb je zelf gezien dat iemand van je wil stelen, vermijd dan een directe of harde confrontatie. De kans is erg groot dat de dief defensief en kwaad wordt. Ga dus voor een discrete aanpak en vraag of je kan helpen met het vinden van wat hij of zij zoekt. Bestaat de kans dat de persoon agressief zal worden? Observeer dan zoveel mogelijk en noteer (uiterlijke) kenmerken, bijvoorbeeld een nummerplaat, om later door te geven aan de politie. Leer je medewerkers dezelfde methode aan.
Opgelet! Een bewakingsagent of winkelinspecteur kan enkel tussen de kassa en de ingang actie ondernemen.
Ben je bestolen door professionele dieven? Gedraagt de dief zich vreemd of agressief? Neem geen risico en contacteer steeds de politie. Geef een occasionele dief de keuze: ‘Ofwel geef je de gestolen spullen terug ofwel haal ik de politie erbij’. De kans is groot dat de dief liever geen politie ter plaatse wil, jouw producten teruggeeft en zich uit de voeten maakt.
