Een marketingplan is een cruciaal element bij de opstart als zelfstandige. Een degelijk marketingplan uitwerken zal jou niet alleen inzichten verschaffen, het versterkt ook je businessplan en dus jouw dossier wanneer je financieringen onderhandelt bij externe partners. "Elke zelfstandige zou een doordacht marketingplan moeten hebben." Akkoord... maar hoe begin je daar eigenlijk aan?
Wat is een marketingplan?
In een marketingplan maken we de doelstellingen die volgen uit het businessplan, concreet:
- Met welke producten/diensten wil je winst maken?
- Op welke doelgroepen ga je je focussen?
- Wat zijn de sterktes en de zwaktes van jouw zaak?
- Wie zijn jouw klanten/leveranciers?
- Welke concurrenten zijn er op de markt actief?
Dankzij een goed marketingplan maak je analyses op basis van juiste informatie en neem je betere en meer gefundeerde beslissingen. Het stelt jou ook in staat om te focussen en in te spelen op de noden en wensen van jouw doelgroep. Het fundament is een marktanalyse, hetgeen je ook nodig hebt voor je businessplan.
Aangezien de markt niet statisch is, is het belangrijk om jouw marketingplan regelmatig (bv. jaarlijks) na te kijken en bij te sturen.
Een marketingplan in 8 stappen
1. Breng de interne omgeving van jouw onderneming in kaart
Een interne omgevingsanalyse omvat:
- de strategie, planning, resultaten en structuur van de onderneming
- het aanbod
- wie de (potentiële) klanten zijn
Een handig hulpmiddel hiervoor is het business model canvas om al deze factoren in kaart te brengen.
2. Lijst de externe omgeving van jouw onderneming op
Een externe omgevingsanalyse is moeilijker dan de interne analyse. Hierbij zal je immers goed moeten kijken naar de markt, de leveranciers, de klanten… en zelf een stuk analyse moeten uitvoeren.
Vraag in jouw onderzoek zoveel mogelijk informatie op in de markt:
- Bevraag familie, vrienden en kennissen
- Analyseer relevante brochures, prijslijsten… van klanten en leveranciers
- Bekijk websites van andere bedrijven
- Ga na wat er over jouw product of dienst op sociale media wordt gezegd
3. Maak een SWOT-analyse
Met een SWOT-analyse breng je je Strengths (sterktes), Weaknesses (zwaktes), Opportunities (opportuniteiten) en Threats (bedreigingen) in kaart, zodat je vragen kan beantwoorden als:
- Hoe kan je een sterkte gebruiken om op een kans in te spelen?
- Hoe kan je een sterkte gebruiken om een bedreiging af te weren?
- Hoe kan je een zwakte versterken om op een kans in te spelen?
- Hoe kan je een zwakte versterken om een bedreiging het hoofd te bieden?
4. Werk een doordachte marketingstrategie uit
In de marketingstrategie maak je duidelijke strategische keuzes op basis van de verzamelde informatie en gemaakte analyses. De marketingstrategie bestaat uit 3 onderdelen:
- Wie is je doelgroep?
- Hoe positioneer je jouw product/dienst in de markt?
- De marketingmix
5. Werk de 5 P's uit
De 5 P’s vormen samen de marketingmix. Ze weerspiegelen jouw missie, visie en strategie én ze zijn op elkaar afgestemd.
- Product en/of dienst
Zorg voor een goede en gedetailleerde omschrijving van je product(en)/dienst(en) en omschrijf eveneens zaken als de garantie, de verpakking, het imago, het assortiment, de service…
- Prijs
Geef duidelijk aan wat de prijs voor een product of dienst is en waarom deze prijs wordt gevraagd.
- Plaats
Hoe komt de klant aan het product of de dienst? Welke off- en/of online kanalen zal je hiervoor inzetten en hoe ga je gebruik maken van voorraden en transport? De impact van dit element is niet te onderschatten. Het is vaak één van de grootste succesfactoren.
- Promotie
Kijk goed naar de wensen van jouw (potentiële) klanten en doelgroepen en speel hier actief op in met doeltreffende on- en/of offline communicatie, zoals reclame, sponsoring, promoties, direct marketing, persoonlijke verkoop, een eigen website, sociale media…
- Personeel
Wanneer je met personeel start, moet je vooraf het aantal medewerkers bepalen, omdat dit een belangrijke kostenfactor is waarvoor je voldoende middelen moet hebben of genereren. Daarnaast is het belangrijk om de profielen en de functies, die je nodig zal hebben, zo gedetailleerd mogelijk te omschrijven.
6. Werk een actieplan en doelstellingen uit
Meten is weten. Bepaal daarom vooraf enkele doelstellingen zoals omzet, winstmarge, aantal klanten, bezoekers op jouw website… Hanteer daarbij het SMART-principe, wat wil zeggen dat elke doelstelling...
- ...specifiek is
- ...je met meetbare gegevens werkt
- ...attractief is en tot iets bijdraagt
- ...realistisch is qua haalbaarheid
- ...tijdsgebonden, met andere woorden, dat je er een concrete timing op plakt.
Daarnaast zet je een actieplan op om je doelstellingen te behalen:
- Wat er moet gebeuren?
- Door wie het moet gebeuren?
- Wanneer het moet gebeuren?
- Hoe het moet gebeuren?
- En wat het mag kosten?
Door jouw doelstelling goed te omschrijven en regelmatig te evalueren en op te volgen, zal je zien of hetgeen je voor ogen had, je dit ook daadwerkelijk zal halen. Dit geeft jou als ondernemer om te focussen op de juiste zaken. Bij afwijkingen kan je snel ingrijpen en kom je niet tot onaangename verrassingen.
7. Haalbaarheid van jouw marketingplan
Maak reële inschattingen (bedrijfskosten, loonkosten, je eigen sociale bijdrage versus je geschatte inkomsten) zodat je de haalbaarheid van jouw plan kan bepalen.
8. Toets jouw marketingplan af
Familie, vrienden of specialisten kunnen je helpen maar toets ook af bij een boekhouder of het begeleidingstraject Go4Business van UNIZO kunnen een hulp zijn.
