Een ondernemingsplan opstellen in 3 stappen

Een fantastisch idee hebben voor een nieuwe zaak is één ding. Maar hoe zet je dat idee om in een concreet en haalbaar plan? Een ondernemingsplan opstellen is cruciaal voor een goede opstart als zelfstandige. Het helpt je de haalbaarheid van jouw bedrijfsidee in te schatten, op termijn je doelstellingen te behalen én mogelijke investeerders te overtuigen. Lees hier hoe je concreet zo’n ondernemingsplan opstelt.

Zo begin je aan je ondernemingsplan

Een ondernemingsplan is de perfecte leidraad om doelgericht te ondernemen. Lees hier 6 onmisbare tips voor een geweldig businessplan of lees meteen verder.

1. De voorbereidingsfase

Vóór je begint met het opstellen van jouw plan, is het nuttig om al je ideeën even neer te schrijven. Maak dus een ruwe beschrijving van jouw bedrijfsidee en wat je precies wil verwezenlijken. Dat hoeft op dit moment nog niet heel concreet te zijn, maar dient gewoon als een goede basis voor jouw ondernemingsplan.

Doe tijdens de voorbereidingsfase ook de nodige research. Zo kan je al uitspitten hoe de structuur van je businessplan er ongeveer moet uitzien. De UNIZO Startsimulator geeft je bijvoorbeeld een handig overzicht van alle belangrijke onderdelen en helpt bij de verdere opmaak.

Zoek ook eens enkele goede voorbeelden op van ondernemingsplannen van andere ondernemers, zodat je enkele uitgewerkte exemplaren ziet.

2. De uitwerkfase

Nadat je jouw ideeën hebt opgeschreven en het nodige opzoekingswerk hebt gedaan, kan je je ondernemingsplan structureren met behulp van het Business Model Canvas. Dat is een schema dat bestaat uit negen blokken en je een volledig overzicht geeft van je (toekomstige) onderneming. Het doet je bijvoorbeeld nadenken over:

• mogelijke partners;
• jouw kosten;
• welke (distributiekanalen) je zal gebruiken;
• jouw doelgroep/ideale klant;
• enzovoort.

Bekijk hier enkele voorbeelden of download je eigen – lege – exemplaar van het Business Model Canvas.

3. De feedbackfase

Heb je nood aan ondersteuning bij het uitwerken van jouw businessplan? Of ben je op zoek naar een objectief klankbord om je bedrijfsidee af te toetsen? Ga dan in gesprek met een ondernemingscoach.

Met zo’n expert kan je alle praktische zaken bespreken en je kan hem al jouw vragen stellen. Hij helpt je ook het antwoord te vinden op de ultieme vraag: is mijn idee wel haalbaar? En op welke manier zet ik mijn idee in de kijker? Extra pluspunt: samenzitten met een coach vóór je start verhoogt je slaagkansen als starter.

Naast een ondernemingscoach, kan je met je ondernemingsplan ook terecht bij je boekhouder, je bank of bijvoorbeeld een ervaren ondernemer uit je netwerk. Zo ben je zeker van je zaak, voor de start.

Hoe ziet een ondernemingsplan eruit?

Hoe start je nu concreet met een ondernemingsplan? We overlopen de structuur van een businessplan, zodat jij ermee aan de slag kan.

Jouw onderneming

Om op te starten en onder andere ook jouw ondernemingsnummer aan te vragen, noteer je het best enkele noodzakelijke elementen in jouw ondernemingsplan.

Ondernemingsgegevens

• Naam van jouw onderneming
• Sector
• Sociaal statuut (hoofdberoep/bijberoep)
• Juridische vorm (eenmanszaak of vennootschap)
• Werknemers
• Vennoten en/of partners

 Persoonsgegevens

De persoon achter de onderneming:

• Naam
• E-mailadres
• Telefoonnummer
• Adres
• Geslacht
• Geboortedatum
• Nationaliteit
• Burgerlijke stand

Jouw bedrijfsidee

Wil je starten als zelfstandige, dan heb je vast een goed ondernemersidee. Omschrijf aan het begin van jouw plan duidelijk wat je precies wil doen. Som ook even de sterke en zwakke punten van jouw idee op, om aan te tonen dat het een weldoordacht idee is.

Ooit al gehoord van een ‘elevator pitch’? Stel dat je enkel de tijd van een ritje in de lift hebt om iemand van jouw bedrijfsidee te overtuigen, wat vertel je dan? Noteer je idee kort en krachtig, zodat je in enkele minuten de essentie kan vertellen. Perfect om er later mogelijke partners en investeerders, zoals banken, mee te overtuigen.

Missie, visie en strategie

Elk goed bedrijf heeft een duidelijke missie, visie en strategie aan de basis. Sommige ondernemingen plaatsen ze zelfs op hun website. Ideaal dus om hier voor je start al eens naar te kijken en er zelf ook over na te denken.

• Missie: Waarom richt je dit bedrijf precies op? Probeer hier om je doelgroep te inspireren om jouw product/dienst te kopen.
• Visie: Wat wil je precies bereiken met jouw bedrijf binnen vijf jaar? Waarnaar wil je groeien?
• Strategie: Wat ga je precies doen om je missie en visie te bereiken/verwezenlijken?

Marktanalyse

Een goed idee is één ding, maar is er vraag naar jouw product of dienst op de markt? Door een grondige marktanalyse uit te voeren denk je na over wat jouw aanbod uniek maakt, welke leveranciers je kunnen helpen en met welke concurrenten je moet rekening houden.

Doelgroep

Jouw product of dienst moet volledig in functie staan van de behoeften van je doelgroep. Denk dus goed na over wie jouw ideale klanten zijn, wat ze willen en pas je product/dienst daaraan aan. Ga jij je focussen op verkoop aan andere bedrijven (B2B) of richt jij je op de eindconsument (B2C)?

 Leveranciers & partners

Met wie ga je precies samenwerken? Geef een overzicht van al je mogelijke leveranciers, partners en vergelijk ze met elkaar.

Concurrenten

Wie zijn je voornaamste concurrenten? Door een grondige concurrentenanalyse te doen, kan je nadenken over hoe jij je van hen gaat onderscheiden. Waarom zou je doelgroep bij jou aankloppen en niet bij de concurrent?

Omgevingsanalyse

Op sommige (externe) zaken heb je geen invloed. Daarom is het belangrijk om nu al te bepalen welke factoren (on-)rechtstreeks een invloed kunnen hebben op jouw bedrijf en hoe je daarop kan inspelen.

Werk je bijvoorbeeld met seizoensgebonden producten? Wat doe je dan buiten het seizoen? Of ben je van plan om producten aan te kopen in het buitenland? Wat als er aan de grenzen iets misloopt met de levering?

SWOT-analyse

Nu je de markt in kaart hebt gebracht, kan je een overzicht maken van jouw sterktes, zwaktes maar ook opportuniteiten of eventuele bedreigingen. Kan je hier niet objectief over nadenken? Vraag dan eens een objectieve mening van andere zelfstandigen of van vrienden/familie.

Zo’n SWOT-analyse ziet er dan bijvoorbeeld zo uit:

Ondernemingsvorm en sociaal statuut

Vóór je opstart, moet je eerst enkele belangrijke (administratieve) beslissingen nemen. Een van de belangrijkste is de keuze van je sociaal statuut en je ondernemingsvorm.

• Sociaal statuut: start je in hoofd- of bijberoep? Ga je dus fulltime aan de slag als zelfstandige of ben je van plan om nog deels als loontrekkende te werken?
• Ondernemingsvorm: wordt het een eenmanszaak of een vennootschap?

Marketingplan

In je marketingplan denk je na over de 5 P’s: producten, prijs, plaats, promotie en personeel.

Producten en/of diensten

Welke producten en/of diensten bied jij aan?

Prijsbepaling

Om je prijs te bepalen, houd je het best rekening met drie belangrijke elementen: je kosten, je concurrenten en je klanten.

Doe dus grondig onderzoek naar wat je verkoopprijs moet zijn om je kosten te dekken, maar analyseer ook wat je concurrenten vragen en onderzoek eventueel wat je klanten bereid zijn om te betalen.

Plaats

Op welke plaats zal je jouw producten of diensten verkopen? Kies je bijvoorbeeld voor een pand in het centrum van de stad? Of ga jij met je foodtruck op markten staan? Verkoop je enkel in een fysieke winkel, enkel via een webshop of via beide kanalen?

Promotie

Hoe ga jij je producten of diensten in de markt zetten? Dat gaat van een goeie bedrijfsnaam, over een aantrekkelijk logo en bijpassende huisstijl, tot via welke kanalen je reclame zal maken (online/offline). Denk ook even na over jouw communicatiestrategie. Zo heb je waarschijnlijk een andere strategie nodig voor je online en offline kanalen.

Personeel

Voorzie je om meteen al op te starten met personeel? Lijst dan hier even op naar welke functies je op zoek bent. Maar sta zeker ook eens stil bij deze zaken:

• Kies ik voor vast of tijdelijk personeel?
• Heb ik voltijds of deeltijds hulp nodig?
• Welke capaciteiten en vaardigheden heeft mijn personeel zeker nodig?

Financieel plan

Om na te gaan of jouw onderneming financieel haalbaar is, is het noodzakelijk om een financieel plan op te maken. Daarin bereken je op basis van je vaste en variabele kosten welke omzet je zou moeten draaien om uit die kosten te geraken (= break-evenomzet). Tot slot bekijk je of die omzet haalbaar is voor jouw onderneming.

Je financieel plan is een cruciaal onderdeel van jouw ondernemingsplan. Het doet je niet alleen nadenken over de winstgevendheid van je onderneming, maar het kan ook het perfecte hulpmiddel zijn om externe investeerders te overtuigen. Ga je bijvoorbeeld naar een bank voor de aanvraag van een lening, dan neem je het best jouw financieel plan mee.

Richt je een vennootschap op, dan is een financieel plan zelfs verplicht. Je pakt het financieel plaatje daarom beter meteen slim aan. Schakel bijvoorbeeld de hulp in van een goede accountant, zodat je een doordacht plan hebt.

Omzetprognose

Hoeveel omzet verwacht je te halen in de eerste drie jaar?

Investeringen

Lijst al je geplande investeringen voor de eerste twee jaar op. Bijvoorbeeld:

• Oprichtingskosten: inschrijving ondernemingsloket, notariskosten.
• Immateriële vaste activa: octrooien, licenties.
• Materiële vaste activa: aankoop gebouwen, meubilair, machines, hard- en software.
• Financiële vaste activa: huurwaarborg.
• Vlottende activa: grondstoffen, kosten bij de bank.

Financiering

Noteer je eigen inbreng (geld + reeds aangekochte en betaalde investeringen), de schulden op lange termijn (zoals leningen) en korte termijn (zoals bijvoorbeeld leverancierskrediet).

Break-evenomzet

Hier bekijk je welke omzet je moet draaien om je vaste en variabele kosten te dekken. Daarom som je het best eens op welke kosten je precies allemaal verwacht.

Vaste kosten zijn je kosten die, ongeacht hoeveel je produceert, gelijk blijven. Denk aan:

• marketingkosten;
• loon personeel;
• verplaatsing;
• administratie.

Variabele kosten veranderen wel, bijvoorbeeld bij een stijging in je productie. Denk aan de grondstofkosten die je nodig hebt voor het vervaardigen van je producten.