Als zelfstandige betaal je elk kwartaal een sociale bijdrage. Dat is verplicht, dus als je het vergeet of te laat betaalt, krijg je een wettelijke verhoging aangerekend. Wist je dat je ook een verhoging aangerekend krijgt als je je voorlopige sociale bijdragen onterecht verminderde? Hoeveel die bedraagt en hoe je een verhoging eventueel laat kwijtschelden lees je hieronder. 
Wanneer krijg je een verhoging?
1. Niet tijdige betaling
Om in orde te zijn met je (voorlopige of definitieve) sociale bijdrage moet het bedrag uiterlijk op de laatste dag van het betreffende kwartaal op de rekening van je sociaal verzekeringsfonds staan. Als dat niet het geval is, komt er een verhoging van 3% bij. Op je betalingsherinnering zie je dan twee bedragen: je openstaande sociale bijdrage en de verhoging.
Tip! Betaal dus rond de 20ste van de laatste maand van elk kwartaal om zeker te zijn dat je steeds op tijd betaald hebt. Maak het jezelf extra makkelijk door te werken met een bankdomiciliering.
Als je het nalaat het bedrag en de verhoging (volledig) te betalen, komt er elk kwartaal een verhoging van 3% bij. Moet je na de (her)berekening van je definitieve bijdrage een bedrag bijstorten, dan moet je dit uiterlijk doen op de laatste dag van het kwartaal dat volgt op het kwartaal van de herziening. Opgelet: als je op 31 december je schuld voor dat betreffende jaar niet volledig vereffend hebt, volgt er een eenmalig verhoging van 7%.
Voorbeeld: Je ontvangt in het tweede kwartaal (april tot en met juni) de rekening voor je definitieve sociale bijdrage. Dan zorg je ervoor dat het geld uiterlijk de laatste dag van het derde kwartaal (juli tot en met september) op de rekening van je sociaal verzekeringsfonds staat, 30 september dus.
Uitzondering: Starters mogen hun eerste 2 kwartaalbijdragen een kwartaal later betalen
Starters die zich tijdig aansloten bij het sociaal verzekeringsfonds (dat wil zeggen voor het uitoefenen van hun zelfstandige activiteit) krijgen één kwartaal extra de tijd om hun voorlopige sociale bijdrage te betalen. Deze uitzondering geldt voor de sociale bijdragen van de eerste twee kwartalen.
Voorbeeld: als je start met je activiteit op 1 januari en je tijdig aansluit bij het sociaal verzekeringsfonds, dan moet je het eerste kwartaal uiterlijk betalen op 30 juni in plaats van 31 maart. Het tweede én het derde kwartaal dien je te betalen tegen 30 september, omdat je vanaf dan onder de normale regeling valt.
2. Onterechte vermindering voorlopige bijdrage
Als zelfstandige kan je ervoor kiezen om je voorlopige sociale bijdrage te verlagen. Dat doe je als je weet dat je inkomen lager ligt dan andere jaren en je aan de voorwaarden voldoet. Koos je voor een vermindering en blijkt nadien dat je inkomen hoger lag, dan krijg je een wettelijke verhoging aangerekend.
Je kan ook je sociale bijdrage op eigen initiatief laten verhogen, bijvoorbeeld omdat je verwacht dat je meer zal verdienen. Als je je verhoogde sociale bijdrage niet op tijd betaalt, krijg je geen verhoging aangerekend op het deel van je voorlopige sociale bijdrage dat je vrijwillig verhoogde.
Een verhoging laten kwijtschelden
Als je denkt dat je verhoging onterecht is, kan je een aanvraag indienen om ze te laten kwijtschelden. Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) beoordeelt je aanvraag. Als er in jouw voordeel geoordeeld wordt, hoef je de verhoging niet te betalen. Let wel: je kan enkel een aanvraag voor kwijtschelding indienen als je sociale bijdragen (zonder verhogingen) voor het betreffende kwartaal betaald zijn.
Merk op dat de aanvraag voor een kwijtschelding van verhogingen die werden aangerekend naar aanleiding van een onterechte vermindering in de regel niet zal goedgekeurd worden door het RSVZ.
Wanneer kom je in aanmerking voor een kwijtschelding?
Het RSVZ keurt je kwijtschelding goed als je kan aantonen dat er sprake is van overmacht of je situatie “behartigenswaardig” is.
Het RSVZ houdt soms wel rekening met:
- onverwachte gebeurtenissen, zoals een verkeersongeval
- onduidelijkheden rond je sociaal statuut
- bepaalde medische of financiële moeilijkheden
- afbetalingsplannen via je sociaal verzekeringsfonds
Je zal het oordeel van het RSVZ moeten afwachten, maar weet dat vergeetachtigheid of een rekening die verloren ging in de post geen geldige reden is. Als het RSVZ jouw verhoging niet wil kwijtschelden, dan kan je eventueel nog eens een aanvraag indienen die meer bewijsstukken of een betere motivering bevat.
Kwijtschelding zonder motivering
Zonder motivering? Klopt, je hoeft je aanvraag niet altijd te voorzien van een motivatie om een kwijtschelding te krijgen. Dat kan enkel in de volgende gevallen:
- Als je voor het eerst hoogstens één kwartaalbijdrage te laat betaalde, maar wel binnen acht dagen na de vervaldatum.
- De volledige som afbetaald wordt via een collectieve schuldenregeling.
- Je ten tijde van je aanvraag een leefloon ontvangt.
- Als de zelfstandige in kwestie overleed.
Gevolgen openstaande sociale bijdragen
Je sociale bijdragen te laat betalen heeft niet enkel financiële gevolgen. Eens je ziekenfonds op de hoogte is van de achterstallige bijdragen, kan je ziekteverzekering opgeschort worden. Dat betekent dat de terugbetaling van je dokterskosten, moederschapsuitkeringen, arbeidsongeschiktheidsuitkering, enzovoort, in het gedrang komt. Verwittig in ieder geval je sociaal verzekeringsfonds. Samen vinden we ongetwijfeld een oplossing.
