Als zelfstandige in hoofdberoep betaal je elk kwartaal een sociale bijdrage. Daardoor bouw je allerlei sociale rechten op, maar het recht op een werkloosheidsuitkering hoort daar niet bij. Toch kan je in bepaalde gevallen een werkloosheidsuitkering krijgen nadat je je activiteit als zelfstandige hebt stopgezet. Ontdek of jij daarvoor in aanmerking komt. Hoeveel sociale bijdrage betaal je als zelfstandige in hoofdberoep of als zelfstandige in bijberoep?
Zoals je weet, behoort een werkloosheidsuitkering niet tot je rechten als zelfstandige. Je kan enkel recht hebben op een werkloosheidsuitkering als je al in loondienst werkte. Als werknemer bouw je dat recht wel op.
Om na te gaan of je als werkzoekende in aanmerking komt, bekijken we drie situaties:
Je werd ontslagen
Om recht te hebben op een werkloosheidsuitkering moet je kunnen aantonen dat je gedurende een bepaalde periode in loondienst hebt gewerkt . Die zogenaamde referteperiode is afhankelijk van je leeftijd. Je aanvraag wordt per dag bekeken en dien je in bij je vakbond. Ben je niet aangesloten bij een vakbond? Dan verloopt je aanvraag via de Hulpkas voor werkloosheidsuitkeringen.
| Leeftijd | Te bewijzen aantal arbeidsdagen in referteperiode |
| Jonger dan 36 jaar | 312 dagen gedurende de 21 maanden voorafgaand aan de aanvraag |
| Vanaf 36 tot 49 jaar | 468 dagen gedurende de 33 maanden voorafgaand aan de aanvraag |
| Vanaf 50 jaar | 624 dagen gedurende de 42 maanden voorafgaand aan de aanvraag |
Startte je na je ontslag als zelfstandige in hoofdberoep? Dan wordt de referteperiode verlengd met de duur van je zelfstandige activiteit. Die verlenging mag niet meer dan 15 jaar bedragen en is enkel mogelijk als je minstens 6 maand actief was als zelfstandige.
Jan (°02/09/1979) is jarenlang actief als voltijds werknemer. Wanneer hij op 31/12/2009 wordt ontslagen, vraagt hij geen werkloosheidsuitkering aan. Hij verkiest het ondernemerschap en vestigt zich als zelfstandige in hoofdberoep vanaf 01/01/2010.
Na 15 jaar als zelfstandige sluit Jan de boeken. Hij stopt zijn zaak op 31/12/2024. De dag nadien, op 01/01/2025, vraagt hij een werkloosheidsuitkering aan.
Jan is op het moment van zijn uitkeringsaanvraag 45 jaar oud. Dat wil zeggen dat hij moet kunnen aantonen dat hij minstens 468 voltijdse dagen heeft gewerkt als werknemer gedurende de 33 maanden voorafgaand aan zijn aanvraag. Gelukkig voor hem wordt de referteperiode verlengd met de 15 jaar (of 180 maanden) van zelfstandige activiteit.
In de totale periode van 213 maanden (= 33 + 180) voorafgaand aan de uitkeringsaanvraag op 01/01/2025, moet Jan dus minstens 468 dagen hebben gewerkt. Gedurende de eerste 33 maanden van die periode –de periode onmiddellijk voorafgaand aan zijn ontslag – was Jan voltijds actief als werknemer. Hiervoor telt de RVA gemiddeld 26 werkdagen per maand, wat wil zeggen dat Jan tijdens de referteperiode 858 gewerkte dagen (= 33 x 26) kan aantonen. Ruim voldoende dus om op 01/01/2025 in aanmerking te komen voor een uitkering!
Merk op dat Jan in dit voorbeeld 390 dagen ‘overschot’ heeft. Aangezien de RVA rekent aan een gemiddelde van 26 werkdagen per maand, heeft een zelfstandige dus gedurende maximaal 15 jaar en 15 maanden na zijn ontslag (als voltijds werknemer) nog recht op een werkloosheidsuitkering.
Je voldoet niet aan de voorwaarden voor je eigen leeftijdsgroep: wat nu?
Geen paniek: als je voldoet aan de voorwaarden van een hogere leeftijdsgroep, kom je ook in aanmerking.
Ben je bijvoorbeeld 40 jaar oud, maar werkte je geen 468 dagen in de 33 maanden voorafgaand aan je uitkeringsaanvraag? Dan kom je toch nog in aanmerking voor een uitkering als je minstens 624 dagen hebt gewerkt in de 42 maanden voorafgaand aan je aanvraag.
Je nam zelf ontslag
Als je zelf ontslag nam, heb je in principe geen recht op een werkloosheidsuitkering. Maar de RVA bekijkt iedere situatie afzonderlijk en kan hiervan afwijken. De RVA bekijkt of er een ‘geldige’ reden was voor het ontslag, bijvoorbeeld medische redenen of een zware fout van de werkgever.
Je was al werkloos vóór de start van je zelfstandige activiteit
Je was voorafgaand aan de start van je zelfstandige activiteit werkloos en kreeg een uitkering. Als je je zelfstandige activiteit ten vroegste 6 maanden na aanvang stopzet, kan je onmiddellijk weer recht hebben op een werkloosheidsuitkering. Je hoeft dan niet opnieuw je arbeidsdagen te bewijzen. De termijn tussen de eerste en de nieuwe uitkeringsaanvraag mag niet meer dan 15 jaar bedragen.
Ongeacht de situatie is het aangewezen contact op te nemen met de RVA om na te gaan of je recht hebt op een werkloosheidsuitkering. De RVA beschikt over alle gegevens die nodig zijn om je rechten vast te stellen.
