Twee recente wetswijzigingen zorgen ervoor dat het discrete karakter van een maatschap gedeeltelijk verdwijnt. Vanaf 1 november 2018 moet je maatschap zich immers inschrijven in de KBO en moeten ook haar uiteindelijke begunstigden in het 'Ultimate Beneficial Owner' register of kortweg UBO-register worden opgenomen. Gevolg is dat de maatschap als populair instrument voor vermogensplanning enkele voordelen verliest.
Even herhalen, wat is een maatschap?
Een maatschap is een samenwerking tussen minstens twee personen om samen een onderneming uit te baten. De samenwerking wordt aangegaan met de bedoeling om winst te maken en die winst vervolgens uit te keren onder de vennoten.
Voorbeeld: vier dokters richten een maatschap op waarin ze een groepspraktijk zullen uitbaten. De patiënten betalen aan de maatschap. De winst wordt daarna volgens een vooraf afgesproken verdeelsleutel onder de vier dokters verdeeld.
Kenmerkend voor een maatschap is haar laagdrempeligheid (tussenkomst notaris niet vereist), de goedkope wijze waarop zij kan worden opgericht (geen minimumkapitaal, geen publicatiekosten, enz.) en haar discretie (er is immers geen publicatie in het Belgisch Staatsblad, noch een inschrijvingsplicht in de KBO via een ondernemingsloket, enz.).
Haar discrete karakter zorgt er ook voor dat de maatschap een populair instrument is voor vermogensplanning.
Voorbeeld: een vader en moeder verhuren een handelspand en beslissen dat pand in te brengen in een maatschap. Door hun kinderen de blote eigendom van de aandelen van de maatschap te schenken en dus zelf het vruchtgebruik te behouden, blijven de huurinkomsten uiteindelijk aan hen toekomen. Door zichzelf bovendien tot statutair zaakvoerders te benoemen, behouden ze ook de controle over de maatschap. Op die manier kunnen de ouders dus reeds tijdens hun leven al regelen hoe hun vermogen op de volgende generatie zal overgaan, en dit zonder de inkomsten eruit of de controle erover te verliezen.
Aan het discreet karakter van een maatschap komt zoals gezegd (gedeeltelijk) een einde.
Basisgegevens maatschap worden publiek raadpleegbaar
Inschrijvingsplicht in de KBO
Waar het bestaan van een maatschap vroeger niet publiek gekend moest zijn, kan iedereen voortaan gratis de (basis)gegevens van je maatschap raadplegen.
Maatschappen moeten zich immers vanaf 1 november 2018 inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Deze inschrijving gebeurt door een erkend ondernemingsloket zoals Liantis.
Publicatie van de (eventueel opgestelde) oprichtingsakte in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad is evenwel nog steeds niet vereist.
Mijn maatschap is al geregistreerd in de KBO, moet zij dan nog worden ingeschreven?
Ja, ook in dat geval moet je maatschap een ondernemingsloket contacteren om de inschrijving van je maatschap in de KBO te vervolledigen.
Het kan inderdaad best zijn dat je maatschap reeds geregistreerd is in de KBO en dus al een ondernemingsnummer heeft. Indien je maatschap bijvoorbeeld btw-plichtig is of personeel in dienst heeft, dan zal respectievelijk de btw- of de RSZ-administratie al een ondernemingsnummer hebben gecreëerd voor je maatschap. Dit is echter louter een registratie. Inschrijven gebeurt door een ondernemingsloket en betekent dat er onder meer ook een hoedanigheid en vestigingseenheden worden opgenomen in de KBO.
Timing?
Bestaande maatschappen (opgericht vóór 1 november 2018) krijgen een overgangsperiode van zes maanden. Dit betekent dat je je maatschap zich uiterlijk op 30 april 2019 via een ondernemingsloket moet laten inschrijven.
Maatschappen die worden opgericht na 1 november 2018 krijgen geen overgangstermijn en dienen zich vóór de aanvang van hun activiteiten in te schrijven in de KBO.
Heb je nog vragen zoals:
- Is een maatschap hetzelfde als een feitelijke vereniging?
- Moet de maatschap worden ingeschreven indien de vennoten van de maatschap reeds zijn ingeschreven?
- Wat kost de inschrijving in de KBO?
Lees hier het antwoord of schrijf je maatschap meteen in.
Verplichte registratie in het UBO-register
Ook het UBO-register (‘Ultimate Beneficial Owner’) dat sinds 31 oktober 2018 in werking is getreden, knabbelt verder aan het discrete karakter van de maatschap. Die regeling verplicht ondermeer alle vennootschappen, dus ook de maatschappen, om hun uiteindelijke begunstigden (UBO’s) in het register op te nemen. Wie precies bedoeld wordt, wordt netjes aangegeven in de regelgeving, maar grofweg moeten alle personen die via het bezit van aandelen of stemrechten of op een andere manier voldoende controle uitoefenen over de vennootschap, geregistreerd worden. Leidraad daarbij is een omvang van minstens 25 % van de aandelen of stemrechten.
Welke gegevens moet je maatschap registeren?
Ben je uiteindelijke begunstigde van een maatschap, dan moeten niet alleen je algemene identiteitsgegevens in het UBO-register vermeld worden, maar ook bijvoorbeeld de omvang van je belang. Het is daarbij voldoende om het percentage op te geven, de effectieve waarde ervan hoeft men niet te weten.
Wie kan de gegevens van je maatschap in het UBO-register consulteren?
Elke burger heeft toegang tot het register. Nieuwsgierigen moeten wel een administratieve kost betalen en kunnen enkel een opzoeking doen als ze ofwel het ondernemingsnummer ofwel de naam kennen van je maatschap.
Gelukkig zijn ook niet alle gegevens die je moet registreren voor iedereen zichtbaar. Je rijksregisternummer en verblijfsadres bijvoorbeeld, blijven voor burgers privé.
Lees meer over het UBO-register.
De twee wetswijzigingen slaan op de wet van 15 april 2018 houdende de hervorming van het ondernemingsrecht en de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten.
