Starten als zelfstandige begint meestal vanuit een passie. Om deze passie om te zetten in een eigen zaak, moet je een ondernemingsplan opstellen. Een onderdeel van dit businessplan is de marktanalyse. Hierin bepaal je wie je klanten zijn, je gaat na of er vraag is naar je product/dienst, je lijst je concurrenten op… In wat volgt leggen we stap voor stap uit hoe je een marktanalyse kan uitwerken.
Wanneer je een zaak wil oprichten, word je geconfronteerd met verschillende vragen:
Het antwoord op deze vragen bepaalt hoe de rest van je ondernemingsplan ingevuld zal worden. Om die vragen op te lossen en een goede strategie uit te werken, is het belangrijk dat je weet hoe de huidige markt eruitziet en hoe deze evolueert. Dit doe je via een marktanalyse. Na deze analyse zal je een duidelijker beeld hebben van:
De resultaten kan je nadien vergelijken met je idee, zodat je dit idee beter kan afstemmen op de wensen, noden, kansen en bedreigingen in de markt en je slaagkansen te verhogen.
Ga je je richten tot particuliere klanten, andere bedrijven of tot allebei? Voor elke doelgroep moet je een aantal zaken weten om doelgericht te kunnen prospecteren en om anderen –de bank om er maar één te noemen– via je ondernemingsplan van je slaagkansen te overtuigen.
Het is relatief eenvoudig om gegevens te verzamelen over particuliere klanten. Voor bedrijven daarentegen zijn er veel minder statistische gegevens voorhanden. Zelfstandigen zullen voornamelijk via contacten met mensen uit de sector of via beroepsorganisatie te werk moeten gaan.
Er zijn een aantal topics die je moet onderzoeken:
Voor het leveren van grondstoffen, diensten, materialen… zal je moeten samenwerken met leveranciers. Voor je een beslissing neemt, moet je eerst oplijsten wat je allemaal nodig hebt. Daarna dan kan je op al die goederen en diensten mogelijke leveranciers plakken.
Onderzoek de sterke en zwakke punten van elke mogelijke leverancier en maak vervolgens een selectie op basis van hun algemene leveringsvoorwaarden. Daarna kan je offertes vergelijken. Laat je daarbij niet verblinden door (alleen maar) de prijs. Leveranciers die op het eerste gezicht duurder lijken, zijn op termijn soms net goedkoper, omdat bijvoorbeeld de betalingsvoorwaarden minder strikt zijn, ze een betere service of kwaliteit bieden of omdat ze sneller kunnen leveren. Deze toetsingslijst kan je helpen bij het selecteren van de voor je meest ideale leveranciers.
Kijk niet enkel naar wat de leveranciers je beloven. Vraag referenties en praat met andere afnemers… Zeker bij grote en voor je erg belangrijke leveranciers controleer je beter vooraf de financiële gezondheidstoestand via de Nationale Bank van België of via een gespecialiseerde leverancier van bedrijfsinformatie.
Vermijd ook dat je te afhankelijk wordt van één of een te beperkt aantal leveranciers. Een te grote versnippering van je orders is ook niet goed, maar spreid je risico waar mogelijk.
Het is heel belangrijk om een goed zicht te hebben op de verschillende concurrenten in je omgeving. Wat zijn hun sterktes en zwaktes en hoe denk je als nieuwe speler op de markt het verschil te kunnen maken? Bepaal eerst wie je mogelijke concurrenten zijn. Ga ook naar buiten, open je ogen, vraag aan familie, vrienden, kennissen, andere ondernemers… waar zij momenteel gaan voor de producten of diensten die je straks wil aanbieden en waarom.
Naast je klanten, leveranciers en concurrenten speelt ook de omgeving een cruciale rol. Bij de omgevingsanalyse moet je alle factoren in de omgeving beoordelen op hun mogelijke (on)rechtstreekse invloed op je bedrijf. Verschillende omgevingsfactoren kunnen je potentiële omzet immers drastisch verhogen of verlagen.