Er bestaan verschillende modellen om als zelfstandige geld te verdienen. Afhankelijk van de sector komt het ene al wat vaker voor dan het andere. Om de ideale keuze voor jouw zelfstandige activiteit te maken, loont het om even een stap terug te nemen. Want een abonnementsformule voor een schoenwinkel werkt waarschijnlijk niet. In dit artikel helpen we je op weg.
Wat is een verdienmodel?
Een verdienmodel beschrijft hoe een onderneming geld verdient. Het gaat dus niet puur over omzet of winst, maar vooral over de structuur achter je inkomsten. Die is enorm afhankelijk van andere factoren zoals je klanten, markt, leveranciers, partners, …
Geef je verdienmodel een centrale plaats in je businessplan. Aangezien het de motor van je inkomsten is, is je verdienmodel bovendien de draaischijf van je financieel plan.
Hoe kies ik het juiste model?
Verdienmodellen vind je in heel wat soorten en er duiken ook steeds nieuwe strategieën op. Vóór je aan het kiezen slaat, denk je grondig na over je doelgroep, markt, partners en leveranciers. De hamvraag: hoe stem je jouw inkomstenstroom het best af op al die factoren? Waarschijnlijk had je al vanaf het prille begin van je zelfstandige activiteit een verdienmodel voor ogen. Toch kan het geen kwaad om ook andere modellen te overwegen. Wie weet lukt het op een andere manier ook? Of misschien zelfs beter?
Stel jezelf in vraag
Onderstaande vragen kunnen je helpen bij het kiezen van een verdienmodel:
- Bied je een dienst of product aan waarvoor de eindgebruiker rechtstreeks aan jou betaalt? En gaat het hierbij om eenmalige of regelmatige inkomsten?
- Ben je een tussenschakel die twee partijen bij elkaar brengt en daarvoor iets verdient? En ga je zelf op zoek naar mogelijke partijen om bij mekaar te brengen, of beschik je over een platform dat hen daartoe in staat stelt?
- Bied je toegang tot kennis aan – vervat in e-books, whitepapers, cursussen of video’s bijvoorbeeld – via een betalend platform? Of stel je die kennis gratis ter beschikking, maar vraag je wel geld aan bedrijven om via jouw platform te adverteren?
Soorten verdienmodellen
Bovenstaande vragen beantwoord? Ga dan na welk verdienmodel uit deze lijst het best aansluit bij jouw antwoorden:
- Marge op verkoop
- Abonnement
- Een uurtarief
- Lokaasmiddel
- Instapmodel (freemium)
- Koppelverkoop
- Reclamemodel
- Commissie of het makelaarsmodel
- Verhuren of leasen
Marge op verkoop
Dit is het klassieke verkoopmodel: je maakt producten of koopt goederen en verkoopt ze met winst (door) aan je klanten. Dit verdienmodel is ideaal voor zelfstandigen in de retailsector. Al is het ook toepasbaar op moderne marktplaatsen zoals een webshop.
+ Voordelen:
- Laagdrempelig voor potentiële klanten.
- Eenvoudig om te berekenen of je voldoende winst maakt.
- Nadelen:
- Voor een vaste inkomstenstroom moet je de verkoopcijfers steeds op peil houden.
Voorbeeld: schoenenwinkel Torfs heeft zowel een webshop als winkels over heel België.
Abonnement
Een abonnement is een goede formule om je klanten toegang te verlenen tot een product of dienst dat ze op regelmatige basis gebruiken. Experimenteer gerust met verschillende formules, bijvoorbeeld maand- en jaarabonnementen of andere termijnen.
+ Voordelen:
- Zorgt voor een vaste stroom aan inkomsten.
- Nadelen:
- Vergt vaak een grotere investering van je klant.
Voorbeeld: abonnementformules zijn schering en inslag voor tijdschriften, kranten en de telecomsector. Al kan je een abonnement tegenwoordig ook aanbieden voor tal van andere producten en diensten– zoals fitness, autodelen, fietsenverhuur, bloemen, maaltijden, …
Een uurtarief
Je vraagt een vergoeding op basis van het aantal uren dat je aan de opdracht spendeert. Eerst maak je een inschatting van de tijd die je nodig hebt voor de opdracht. Vervolgens stel je een offerte op die je klant aanvaardt of afwijst na een eventuele onderhandelingsronde. Vooral dienstverleners passen dit model vaak toe. Denk aan loodgieters, klusjesdiensten, aannemers, agentschappen, consultants, vrije beroepers enzovoort.
+ Voordelen:
- Eenvoudig toe te passen model.
- Nadelen:
- Je kan maar een bepaalde hoeveelheid werk per uur verwerken. Dit kan je groeimogelijkheden beperken, tenzij je een extra medewerker aanwerft.
- De gepresteerde uren efficiënt bijhouden is soms een opgave.
Voorbeeld: veel kennisberoepen zoals advocaten, boekhouders en consultants rekenen hun klanten een prijs per uur aan.
Lokaasmiddel
Bij dit verdienmodel is de aankoop van het basisproduct best goedkoop, maar kosten de navullingen relatief veel. Het model werd in 1904 bedacht door King C. Gillette. Inderdaad, dié Gillette. Hij paste het model toe op de verkoop van scheermesjes en bijbehorende navulmesjes. Tegenwoordig hoor je soms de term ‘vendor lock-in’, wat zoveel wil zeggen als: de verkoper die de koper afhankelijk maakt van zijn productgamma.
+ Voordelen:
- De klant is verplicht steeds opnieuw dezelfde aankoop te doen, wat zorgt voor een regelmatige stroom van inkomsten.
- De klant stapt minder snel over naar de concurrentie omdat hij aan jou gebonden is door het aangekochte basisproduct.
- Nadelen:
- Kan leiden tot frustraties bij de kopers. Zeker als het basisproduct niet van goede kwaliteit is of de navullingen in verhouding te duur zijn.
- Het is moeilijk om kapers lang op afstand te houden.
Voorbeelden: Nespresso-cups voor je koffiemachine, hervulbare scheermesjes, printers en cartridges, vervangborsteltjes voor elektrische tandenborstels, …
Instapmodel (freemium)
Bij het instapmodel bied je een gratis demoversie van je product aan. Eens je klanten de basisversie hebben, probeer je hen te overhalen om de volledige, betalende versie te kiezen. Daarom krijgt dit model soms de naam Freemium, een samentrekking van ‘free’ en ‘premium’.
+ Voordelen:
- De drempel voor nieuwe gebruikers is laag. De basisversie is immers gratis.
- Nadelen:
- Niet simpel om gratis gebruikers te overtuigen een betalende klant te worden.
Voorbeeld: iedereen gebruikt wel een aantal smartphone-apps die ook een betalende versie hebben. Denk aan Runtastic, Spotify, Audible, Furbo, …
Servicemodel
Bij het servicemodel koopt de klant bij jou een product en rekent daarna nog regelmatig op je diensten. Meestal gaat het naverkoopdiensten zoals reparaties, updates en onderhoud. Zoals bij het instapmodel zijn de marges op de naverkoopdienst groter dan op de basisaankoop.
+Voordelen:
- Na de eerste aankoop kan je op regelmatige inkomsten rekenen.
- Je leert je klant goed kennen en bouwt een langetermijnrelatie op.
-Nadeel:
- Het verkoopproces is intensiever: de initiële drempel voor de klant om toe te happen, ligt hoger.
Voorbeeld: je bouwt een website voor je klant. Daarna onderhoud je de website op regelmatige basis en ben je beschikbaar bij eventuele problemen of updates.
Koppelverkoop
Bij koppelverkoop is de koop van het ene product afhankelijk van de verkoop van een ander. Een laptop schaf je bijvoorbeeld niet aan zonder ook de bijbehorende softwareprogramma’s te kopen van ontwikkelaars zoals Microsoft.
+ Voordelen:
- Je overtuigt je klant om meer te kopen dan ze (misschien) van plan waren.
- Je maakt vaak winst op het extra product dat je mee verkoopt, of doordat je zo twee producten in een keer verkoopt.
- Nadelen:
- Klanten knappen soms af als ze het extra aanbod als opdringerig ervaren.
Voorbeeld: boekenpakketten, een smartphone bij een telefoonabonnement, …
Reclamemodel
Wanneer je online platform – je website of blog bijvoorbeeld – veel bezoekers trekt, kan je advertentieruimte verkopen aan andere bedrijven, media of adverteerders.
+ Voordelen:
- Je hoeft niet veel moeite te doen voor deze bijverdienste.
- Nadelen:
- Alleen als je online platform een hoog aantal regelmatige bezoekers of een nichepubliek aantrekt, zullen bedrijven via jou willen adverteren.
Voorbeeld: Facebook, Google, YouTube, modeblogs en andere socialemediakanalen maken vaak reclame voor platformen zoals Zalando, krantenwebsites, media-apps, …
Het commissie- of makelaarsmodel
Bij een commissiemodel breng je twee partijen samen die naar mekaar op zoek zijn. Zo kan je klanten of investeerders ronselen voor bedrijven, maar ook sollicitanten voor een werkgever of reizigers voor hoteluitbaters. Je verdient daarbij een percentage op de financiële transactie tussen de twee andere partijen.
+ Voordelen:
- Aangezien je zelf geen producten verkoopt, heb je er ook geen kosten aan (je hoeft bijvoorbeeld niet te investeren in het uitbaten van hotelkamers).
- Aangezien je niets verdient tenzij je twee partijen aan mekaar koppelt, zullen leveranciers en klanten relatief snel geneigd zijn om met jou in zee te gaan.
- Nadelen:
- Potentiële kopers zijn, onder andere door de komst van het internet en sociale media, meer dan ooit in staat om op eigen houtje in contact te treden met een verkoper. Je diensten en platform moeten hun meerwaarde dus almaar meer bewijzen.
Voorbeelden: dit model vind je klassiek in de immobiëlensector. Immokantoren brengen verkopers en verhuurders van een pand in contact met mogelijke kopers en huurders. Een ander voorbeeld is PayPal. Dit online platform vergemakkelijkt en beveiligt de financiële transacties tussen kopers en verkopers. PayPal int een marge op de transacties. Booking.com past het model toe in de reissector door hoteluitbaters te koppelen aan mogelijke hotelgasten.
Verhuren of leasen
Je kan ook kiezen om een product, ruimte of machine te verhuren. Huren is voor de klant vaak voordeliger dan een aankoop, zeker als hij of zij het verhuurde goed maar voor een beperkte tijd nodig heeft. Dit verdienmodel is nauw verwant met de abonnementsformule.
+ Voordelen:
- Je product blijft in jouw bezit.
- Je kan in de meeste gevallen ook een servicecontract aanbieden, wat voor terugkerende inkomsten zorgt.
- Nadelen:
- Dit model is alleen toepasbaar voor een product dat mensen ook effectief willen huren.
- Vaak gaat dit model gepaard met forse investeringen in de aanschaf van panden, machines, een wagenpark of andere activa.
Voorbeeld: vakantiewoningen en auto’s behoren tot de klassiekers, maar dit verdienmodel wordt ook steeds vaker in andere sectoren toegepast. Denk bijvoorbeeld aan Pastory, een uitleendienst voor gereedschap.
Nog enkele tips …
- Weeg de voor- en nadelen van elk model goed tegen elkaar af.
- Ga na hoe je verdienmodel alle andere aspecten van je zaak beïnvloedt.
- Blijf altijd kritisch: is dit het juiste model of kan het anders?
- Besef dat je verdienmodel niet hetzelfde is als je businessmodel: je businessplan omvat niet alleen hoe je geld wil verdienen, maar ook welke klanten je wil bereiken en meer.
- Onthoud ook dat je je niet moet beperken tot één verdienmodel. Voor sommige bedrijven kan een combinatie van verschillende modellen goed werken.
- Je verdienmodel is niet statisch. Op termijn veranderen je inkomsten: evalueer en pas je verdienmodel eventueel aan.
