Wil je een eigen zaak starten en toch niet helemaal van nul wil beginnen, dan kan je ervoor kiezen om in een franchisingformule te stappen. Via een franchise- of koepelmerk krijg je een tot in het detail uitgewerkt imago, vaak met nationale bekendheid. Mooi, want potentiële klanten weten perfect wat ze bij je mogen verwachten op vlak van assortiment, kwaliteit, bediening... Toch blijft kiezen voor franchising een weloverwogen stap. De keuze van de franchisegever, het product, een passend contract... zijn mogelijke kopzorgen in je zoektocht naar een eigen zaak. Via deze vragenlijst wil Franchise.be je een leidraad bieden in dit proces.
Vooraf
Deze vragenlijst is een niet-exhaustieve lijst van vragen van diverse aard: open, gesloten, cijfermatig, subjectief, objectief... Wellicht zal het niet mogelijk zijn op alles een antwoord te geven. Nu, zelfs een half antwoord moet je al wapenen om goede beslissingen te nemen.
1. Zelfevaluatie
In je zoektocht naar een nieuwe opportuniteit speel jezelf een sleutelrol. Wil je de stap naar franchising wagen, dan moet je jezelf durven te bevragen. Over welke eigenschappen beschik je, welke rol speel je omgeving en wat is je ambitie? Strookt dit alles met wat de franchisingformule van je verwacht? Volgende vragen helpen je op weg hierin een antwoord te formuleren.
- Hou je ervan met mensen om te gaan?
- Wat zijn je persoonlijke vaardigheden?
- Zijn je leidinggevende kwaliteiten en doorzettingsvermogen voldoende voor je project?
- Zal je de discipline in een franchisesysteem kunnen aanvaarden?
- Heb je de hoedanigheid als franchisenemer goed afgewogen tegenover die van gewone zelfstandige?
- Heb je een goede gezondheid?
- Ervaar je van je onmiddellijke omgeving de volledige morele steun om je droom van een eigen zaak te realiseren?
- Schrikken weinig flexibele werkuren en een onzeker inkomen jou en je familie niet af?
- Ben je bereid een groot stuk van je vrije tijd (inclusief avonden, weekends en vakanties) in de komende 3 jaren aan je franchisezaak te besteden?
- Wie wil je binnen 3 jaar zijn?
2. De franchisegever, zijn organisatie en bedrijfsstrategie
Het is niet voldoende om jezelf te bevragen. Belangrijk is ook dat je heel goed weet met wie je in zee wil gaan. Daarnaast is het opportuun een goed inzicht te hebben in de historiek en de werking van de franchiseketen. Volgende vragen helpen je bij het definiëren van je visie hierop.
- Wie is die franchisegever (opleiding, bedrijfservaring, persoonlijkheid...)?
- Welke specifieke ervaring heeft de franchisegever met franchising?
- Wat is de historiek van de franchiseketen? Hoe lang is de franchisegever al met franchising bezig?
- Waarom heeft de franchisegever voor uitbreiding via franchisezaken boven eigen vestigingen gekozen?
- Wanneer en hoeveel pilootwinkels heeft de franchisegever opgezet vooraleer hij naar de franchiseformule is overgestapt?
- Hoeveel franchisenemers zijn er vandaag en 1 jaar geleden ? Is een lijst van namen en adressen beschikbaar?
- Heeft de franchisegever reeds stoppende of falende franchisepunten gehad? Indien ja, hoeveel, wanneer en wat was hiertoe de reden?
- Hoeveel franchisezaken voorziet de franchisegever in de toekomst?
- Wat omhelst de selectieprocedure voor toetredende franchisenemers?
- Hoe zien de jaarrekeningen van de franchiseketen eruit voor de 3 recentste jaren?
- Hoe evolueren aspecten als het personeelsbestand, de omzet, de liquiditeit, solvabiliteit en rentabiliteit?
- Welke innoverende initiatieven (nieuwe producten, diensten, markten...) heeft de franchisegever doorgevoerd sinds hij met de franchiseformule is gestart?
- Waar wil de franchisegever met zijn franchiseketen over 3 jaar staan?
- Hoe ziet de actuele bedrijfsstructuur eruit en hoe zal dit evolueren met de verdere ontwikkeling van de franchiseketen?
- Is de franchisegever lid van de Belgische Franchise Federatie of een andere vereniging?
- Wie zijn de accountant, bankier en juridische raadsman van de franchisegever?
- Zijn er andere professionele referenties?
- Heeft de franchisegever een raamakkoord met zijn bankier afgesloten?
- Wat zijn de belangrijkste elementen die de franchisegever winstgevend maken?
3. Het product en de markt
De franchisenemer moet zich goed informeren over het product en de markt waarvoor hij zal kiezen. Wat zijn de kenmerken, sterktes en zwaktes van zijn keuze?
- Hoe schat je de algemene vraag naar je product in en welk marktaandeel neemt de franchisegever voor zijn rekening?
- In welke fase van de levenscyclus (lancering, groei, maturiteit, verval) bevindt het product zich?
- Is het product seizoensgebonden?
- Wie zijn je concurrenten?
- Waarin onderscheid je product zich van dit van de concurrenten?
- Welke zijn de voornaamste zwaktes van je product ?
- Is je product beschermd door een patent, copyright of handelsmerk?
- Hoe competitief is de prijs van je product?
4. Het franchisepakket
Eigen aan de formule van franchising is het totale pakket dat de franchisegever de franchisenemer ter ondersteuning aanbiedt. Gezien dit van keten tot keten verschilt, doet de franchisenemer er goed aan zich grondig te informeren over de inhoud en de draagwijdte ervan.
- Plant de franchisegever voor nieuwe franchisenemers en zijn medewerkers opleiding over het ondernemingsconcept en het product? Indien ja, wat is de inhoud, de duur en wie betaalt dit?
- Voorziet de franchisegever promotionele acties, de beschikbaarheid van een 'opstartteam' e.a. bij de opening van de nieuwe franchisezaak? Indien ja, wat is de inhoud, de duur en wie betaalt dit?
- Verleent de franchisegever aan de franchisenemer bijstand bij de selectie en de vorming van nieuwe personeelsleden?
- Beschikt de franchisegever over een operationele handleiding die alle aspecten van de franchisezaak beschrijft?
- Bestaat er een systeem waarbij de franchisegever de operaties van zijn franchisenemer controleert?
- Welke permanente dienstverlening (vorming, onderzoek en ontwikkeling, marktonderzoek, algemene ondersteuning bij het beleid, marketing en promotie...) zal je van de franchisegever genieten na de start van de zaak?
- Welke hulp kan je als franchisenemer verwachten op het gebied van lokale reclame- en promotieacties?
- Hoe communiceert de franchisegever met zijn franchisenemers?
- Hoe treden de franchisenemers onderling met elkaar in contact?
5. De kosten-batenanalyse
Het moment van de waarheid is aangebroken. Alle voordelen van de franchisingformule in acht genomen, welke kosten zijn eraan verbonden en wat zal de franchisenemer er op het einde van de rit uiteindelijk aan overhouden?
- Hoe groot zijn het toetredingsrecht, de royalties en de bijdrage voor nationale of regionale reclame?
- Is er een waarborgsom en welke voorwaarden zijn hier aan verbonden?
- Welke kosten zijn er verbonden aan de inrichting van de franchisezaak, de machines, het uithangbord... en hoe frequent zal dit vernieuwd worden?
- Welke brutomarge mag je verwachten?
- Welke omzet voorziet de franchisegever voor de eerste 3 jaren?
- Welke omzet moet je realiseren alvorens break-even te zijn?
- Hoeveel tijd neemt het vanaf het moment vanaf de ondertekening van het contract tot de opening van het verkooppunt?
- Over hoeveel lange termijnmiddelen zal je moeten beschikken?
- Hoeveel werkkapitaal (ter financiering van voorraden, leveranciers...) moet je voorzien?
- Wat zijn de financiële prognoses voor de eerste 3 jaren?
6. De franchiseovereenkomst
Hét franchisecontract bestaat niet. Iedere franchisegever heeft de vrijheid in samenspraak met zijn franchisenemer de overeenkomst naar eigen wil in te vullen. Toch zijn er een aantal punten die vaker in vraag gesteld worden. Het is aangeraden deze in beschouwing te nemen.
- Wat is de duur van het contract?
- Welke zijn de voorwaarden voor de verlenging van het contract?
- Is er bij het aangaan van financiële engagementen (vastgoedleasing, lening...) rekening gehouden met de duurtijd van de franchiseovereenkomst?
- Wat gebeurt er bij ziekte of overlijden van één van de partijen?
- Welke regeling bestaat er als de franchisenemer of franchisegever voor het verstrijken van de contractduur de overeenkomst wil beëindigen?
- Wat gebeurt er met de voorraad bij het einde van het contract ?
- Welke afspraken zijn gemaakt in verband met de beperking van het territorium?
- Is de franchisenemer verplicht zich volledig bij de franchisegever te bevoorraden?
- Hoe handelt de franchisenemer als de franchisegever de gevraagde goederen niet tijdig kan leveren?
- Wat zijn je rechten als de franchisegever failliet gaat?
- Kan de franchisenemer tijdens of na de duur van het contract andere commercieel activiteiten uitvoeren?
- Is er arbitrage voorzien?
7. De ervaring van de collega-franchisenemers
Vooraleer de franchiseovereenkomst te tekenen, is het waardevol met een aantal franchisenemers een gesprek te hebben. Vanuit hun dagelijkse praktijk weten zij beter dan wie ook hoe het is om als franchisenemer met een bepaalde franchiseketen te opereren. Volgende vragen zijn alvast stof voor een diepgaand gesprek :
- Zijn de gerealiseerde verkoop, winsten, cashflowcijfers, ... zoals de franchisegever ze in de budgetten voorgesteld had?
- Heb je belangrijke onvoorziene kosten ervaren? Welke?
- Hoeveel tijd heeft het gekost om break-even te zijn?
- Is de operationele handleiding praktisch en makkelijk om volgen?
- Leeft de franchisegever, zowel bij de start als tijdens de duur van de overeenkomst, zijn beloftes ter ondersteuning van de franchisenemer na?
- Zijn de door de franchisegever geleverde uitrusting, voorraden en materialen bevredigend van kwaliteit?
- Brengt de franchisegever regelmatig een bezoek aan de zaak of vraagt hij te rapporteren?
- Zijn al ernstige meningsverschillen gerezen met je franchisegever? Indien ja, waarover en (hoe) ben je tot een akkoord gekomen?
- Hoe is de verhouding tussen de collega-franchisenemers en de franchisegever?
- Als je opnieuw franchisenemer zou worden, welke elementen in het contract zou je anders formuleren?
- Zou je kandidaat-franchisenemers adviseren met je franchisegever in zee te gaan?
Lees ook zeker het artikel '10 zaken waarop je als franchisenemer moet letten'