Stel, een van je werknemers meldt zich langdurig ziek. Niet alleen moeten zijn of haar collega’s plots een extra lading werk opvangen, als werkgever moet je misschien ook wel een tijdelijke vervanger inschakelen – iets wat je zowel tijd als geld kost. Gelukkig kan je langdurige afwezigheid voorkomen. Hoe? Door een duurzaam gezondheidsbeleid op poten te zetten dat je medewerkers niet alleen fitter, maar ook productiever en gemotiveerder houdt.
Kort samengevat: een duurzaam gezondheidsbeleid is een verzameling van acties om preventief zowel de mentale als fysieke gezondheid van je medewerkers te verbeteren. Het omvat ook de samenwerking tussen werknemers en leidinggevenden om een werkomgeving te creëren die de gezondheid, veiligheid en het welzijn van alle medewerkers beschermt en bevordert.
Wat je als werkgever kan doen
Een gezonde medewerker beweegt voldoende en eet gezond, maar daar blijft het niet bij. Ook belangrijk: een correcte fysieke (zit)houding tijdens het werk (ergonomie), psychosociaal welzijn, goede werkhygiëne en eventueel medische voorzorgsmaatregelen zoals vaccinaties.
De beslissing om gezond te leven, ligt uiteraard voor een groot deel bij je werknemers zelf. Maar als werkgever kan je wel een duwtje in de rug geven en je personeelsleden subtiel overtuigen of nudgen om gezonde keuzes te maken. Bijvoorbeeld door hen te informeren over een gezonde levensstijl of door hen tips en tools aan te reiken. Zo spoor je hen aan om gezonder te leven op en naast het werk, en dat op het vlak van voeding, beweging, zitgedrag, mentale gezondheid, …
Matrix voor een sterk gezondheidsbeleid
Beslis je als werkgever om in te zetten op een gezond bedrijf, dan is je slaagkans het grootst als je focust op verschillende raakvlakken en op meerdere niveaus binnen je onderneming. Bereik zoveel mogelijk werknemers op de gepaste manier met doelgerichte acties. De gezondheidsmatrix ‘Gezond werken’ van het Vlaams Instituut Gezond Leven biedt je daarvoor een kader.
Met de gezondheidsmatrix focus je op 4 pijlers:
1. Educatie
Informeer je medewerkers – zowel individueel als op groepsniveau – zo uitgebreid mogelijk en sensibiliseer hen over hoe ze gezonder kunnen leven. Organiseer bijvoorbeeld een workshop over gezonde voeding. Of geef tips om regelmatig het zitten te onderbreken tijdens het werken.
Tip: Informeren hoeft niet ‘zwaar’ te zijn. Een actieve workshop over gezonde voeding kan bijvoorbeeld perfect dienstdoen als teambuildingactiviteit.
2. Omgevingsinterventies
Ook de fysieke en sociale werkomgeving kan werknemers subtiel aanmoedigen om gezonder te leven. Denk aan aanpassingen zoals een waterfontein of -kraantje per afdeling, een aantal statafels om te delen, voetstapstickers die naar de trap leiden, een fruitmand op het werk, …
3. Beleid, afspraken en regels
Om gezond gedrag aan te moedigen, is een strategisch ondersteund kader essentieel. Zorg voor een duurzaam gezondheidsbeleid met duidelijke afspraken en regels, en zet die op papier. Bepaal onder andere een jaarlijks budget voor gezondheidsinitiatieven, wie je ervoor kan inzetten (bijvoorbeeld de preventieadviseur) en hoe je het effect zal meten en evalueren.
Waak ook over de consistentie in je communicatie en activiteiten. Het is bijvoorbeeld niet geloofwaardig om eerst volop te communiceren over gezonde voeding op het werk, om dan plots een eetfestijn te organiseren met ribbetjes à volonté. Dat betekent niet dat een lekkere BBQ geen optie is, maar het is wel belangrijk om even stil te staan bij de signalen die je geeft.
4. Zorg en begeleiding
Overtuig je medewerkers om deel te nemen aan de gezondheidsinitiatieven die je op poten zet. Dat kan door bijvoorbeeld individuele begeleiding te voorzien of door in te spelen op individuele klachten en struikelblokken. Heeft een bepaalde collega bijvoorbeeld al een tijd last van rugproblemen? Bekijk dan hoe je de werkplek anders kan inrichten of een aangepaste stoel kan voorzien.
Zelf aan de slag met de matrix ‘Gezond werken’? Download jouw invulbaar exemplaar.
Het waarom van een gezondheidsbeleid
Langdurige afwezigheid voorkomen, is beter dan genezen: het spaart je onderneming immers veel kosten uit. Ter illustratie, een bediende met een maandelijks brutoloon van 2500 euro kost je gemiddeld 147 euro per dag aan directe kosten in geval van ziekte. Om nog maar te zwijgen over de indirecte kosten, zoals productiviteitsverlies bij de collega’s die het extra werk moeten opvangen.
Werk maken van de gezondheid van je werknemers, brengt naast het uitsparen van kosten nog andere voordelen met zich mee:
- Het imago van je bedrijf krijgt een boost: duurzame inzetbaarheid kan een troef vormen voor je employer branding, zeker in sectoren waar de ‘war for talent’ het hevigst woedt.
- De sfeer op de werkvloer verbetert, met kans op minder verloop van zowel jonge als oudere werknemers (iets wat je ook geld uitspaart, omdat je minder mensen moet vervangen).
Hoe gezond zijn onze bedrijven?
Het Vlaams Instituut Gezond Leven onderzocht de gezondheidsdoelstellingen en het (preventieve) gezondheidsbeleid bij Vlaamse bedrijven. Daaruit blijkt dat bijna 6 op de 10 ondernemingen (57%) inzet op ziektepreventie, in de eerste plaats door een griepvaccinatie aan te bieden. Ook voor beweging heeft 57% van de bedrijven aandacht. Ruim de helft (53%) zet in op tabakpreventie, 49% op gezonde voeding, 45% op mentaal welbevinden en 43% op alcoholpreventie. Het thema ‘gezondheid en milieu’ volgt met 34%.
Ook de Vlaamse overheid ziet het belang in van gezonde bedrijven en stelde enkele gezondheidsdoelstellingen op tegen 2025:
- “Tegen 2025 voert 20% van de ondernemingen met minstens 20 werknemers een preventief gezondheidsbeleid dat voldoende kwaliteitsvol is.”
- “Tegen 2025 voert een toenemend percentage van ondernemingen met minder dan 20 werknemers een preventief gezondheidsbeleid dat voldoende kwaliteitsvol is.”
De Sint-Jozefskliniek van Izegem levert een knap staaltje van hoe een organisatie kan bouwen aan een sterk gezondheidsbeleid. Na een drukke periode besloot het West-Vlaamse ziekenhuis meer in te zetten op de gezondheid van zijn werknemers door groepssportsessies te organiseren op het werk, gezond eten te voorzien in de cafetaria en tal van andere gezondheidsinitiatieven.
Op naar de volgende stap
Lijkt een gezondheidsbeleid nog een ver-van-je-bedshow? Of weet je niet goed hoe je eraan moet beginnen? Om je te ondersteunen, zette Liantis het ‘Fit’-traject op. Een expert stippelt samen met jou een duurzaam gezondheidsbeleid uit op maat van jouw onderneming en medewerkers.
