Start er binnenkort een nieuwe werknemer? Dan zet je best een aantal belangrijke zaken op papier. Arbeidsovereenkomsten kunnen concrete afspraken bevatten rond pakweg anciënniteit, scholing, en concurrentie. We bespreken de vijf meest voorkomende, interessantste bedingen en de belangrijkste voorwaarden.
1. Concurrentiebeding of niet-concurrentiebeding
Het concurrentiebeding (soms ook aangeduid als niet-concurrentiebeding) is een clausule in de arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer belooft om, na zijn vertrek uit de onderneming, een welbepaalde tijd geen soortgelijke activiteit uit te oefenen. Een geldig concurrentiebeding moet aan enkele voorwaarden voldoen:
- Een concurrentiebeding moet altijd schriftelijk vastgelegd worden.
- Belangrijk is het brutojaarloon van de werknemer. Bij een brutoloon minder dan 41.969 euro is het concurrentiebeding nietig.
- Het beding moet betrekking hebben op soortgelijke activiteiten.
- Het moet geografisch beperkt zijn tot de plaatsen waar de werknemer de werkgever werkelijk concurrentie kan aandoen.
Bovendien is een concurrentiebeding tijdsgebonden en kan het niet ingeroepen worden als de arbeidsovereenkomst binnen de eerste zes maanden stopt. Het is ook nietig als de werkgever het contract beëindigt zonder dringende reden of als de werknemer ontslag neemt mét dringende reden.
Wil je als werkgever geen gebruik maken van het concurrentiebeding, dan moet je binnen 15 dagen na het einde van de arbeidsovereenkomst schriftelijk (en best aangetekend) de werknemer hiervan op de hoogte brengen.
2. Anciënniteitsbeding
Werknemers die bij hun vorige werkgever een bepaalde anciënniteit opbouwden, argumenteren vaak dat ze die opgebouwde anciënniteit mogen meenemen bij hun nieuwe werkgever. Hierdoor kunnen ze met een hoger loon starten in de nieuwe onderneming.
Overweeg je een anciënniteitsbeding op te nemen in de arbeidsovereenkomst van je nieuwe werknemer, spreek dan duidelijk af waarop de anciënniteit betrekking heeft.
Baremieke anciënniteit
Staat het anciënniteitsbeding in een artikel of hoofdstuk van de arbeidsovereenkomst dat uitsluitend handelt over de bezoldiging van de werknemer? Dan heeft de anciënniteit enkel betrekking op de berekening van het loon van de werknemer.
Contractuele anciënniteit
Vormt het anciënniteitsbeding een apart artikel of wordt het vermeld in een algemeen hoofdstuk? Dan gaat het over een algemene overname van anciënniteit, die ook gevolgen heeft voor de opzeggingstermijn of -vergoedingen bij een eventueel ontslag van de werknemer in kwestie.
Opgelet: in bepaalde sectoren is de werkgever er toe verplicht om contractuele en/of baremieke anciënniteit, ergens anders opgebouwd, over te nemen. Raadpleeg je sociaal secretariaat voor meer informatie.
3. Bedingen over intellectuele rechten
Je kan een speciale clausule in de arbeidsovereenkomst opnemen rond eigendomsrechten van geschreven teksten, foto’s, uitvindingen, ... Er bestaan vijf verschillende soorten wetgevingen waar je rekening mee moet houden:
- Wetgeving auteursrechten:de werknemer verwerft automatisch rechten op een werk dat hij heeft gemaakt in kader van zijn job. Het is belangrijk om hier dus duidelijke afspraken rond te maken in de arbeidsovereenkomst.
- Auteursrechten van software en computerprogramma’s:de eigendomsrechten van de computerprogramma’s die gecreëerd werden in kader van een arbeidsovereenkomst behoren automatisch tot de werkgever.
- Wetgeving rond de creatie van tekeningen en modellen:als werkgevers tekeningen of modellen maken in dienstverband, behoren de eigendomsrechten automatisch tot de werkgever.
- Ontwerp van een merk:een werknemer heeft geen enkel recht op het ontwerp van een merk en logo.
- De eigendomsrechten van uitvindingen:als de werknemer geen octrooirecht aanvraagt voor een uitvinding, heeft de werkgever hier automatisch recht op.
4. Exclusiviteitsbeding
Een exclusiviteitsbeding is een clausule die de werknemer ertoe verbindt zijn volledige activiteit in dienst te stellen van de werkgever en geen andere functies uit te oefenen.
Let wel, met zo’n clausule kan je een werknemer enkel verbieden om concurrerende activiteiten uit te oefenen of activiteiten die de correcte uitvoering van de arbeidsovereenkomst in de weg staan. Jouw werknemer élke andere professionele activiteit verbieden, is in strijd met de vrijheid van arbeid en de individuele vrijheid.
5. Scholingsbeding
Als werkgever kan je tijdens de arbeidsovereenkomst altijd investeren in specifieke (bij)scholingen of vorming van werknemers. Om die investering veilig te stellen, kan je met jouw werknemer afspreken dat hij of zij gedurende een bepaalde periode na de scholing bij je blijft werken.
Verlaat de werknemer het bedrijf vóór de afgesproken termijn, dan moet hij de werkgever een deel van de vormingskosten terugbetalen. Een dergelijke afspraak in de arbeidsovereenkomst is een scholingsbeding.
Een geldig scholingsbeding moet aan enkele voorwaarden voldoen:
- De werkgever moet een scholingsbeding altijd schriftelijk en voor elke werknemer afzonderlijk vastleggen.
- Het is enkel mogelijk in een contract van onbepaalde duur.
- Het jaarloon van de werknemer op wie het scholingsbeding van toepassing is, moet hoger zijn dan 41.969 euro.
- Het moet gaan om een scholing of vorming waarbij de werknemer professionele competentiesaanleert die hem of haar ook buiten de onderneming van pas kunnen komen.
- De scholing moet ten minste 80 uren bevatten of een totaalprijs hebben die hoger ligt dan het dubbel van het gemiddeld minimum maandinkomen.
Let op: wettelijk of reglementair verplichte vormingen, ook deze voor een knelpuntberoep, moeten kosteloos aangeboden worden als die opleiding ook noodzakelijk is voor de functie waarvoor de werknemer is aangeworven.
Wil je graag een scholingsbeding toevoegen aan het arbeidscontract? Bekijk dan eerst of de scholing aan alle voorwaarden voldoet en zorg dat de toevoeging ten laatste gebeurt bij aanvang van de scholing waarover het beding handelt.
Raadpleeg de wetgeving bij toevoeging van clausules
Afhankelijk van de functie en de situatie van jouw werknemer kan je bepaalde clausules gaan toevoegen. Bekijk zeker de bijpassende wetgeving en zorg dat alles goed op papier staat. Heb je nog vragen over de opmaak van een arbeidsovereenkomst? Raadpleeg dan de website van FOD werkgelegenheid voor extra informatie of ga ten rade bij jouw sociaal secretariaat.
Wil je meer weten over het aanwerven van personeel?
Bepaalde afspraken noteer je best in het arbeidscontract van je (nieuwe) werknemer. Start er binnenkort iemand nieuw? Of denk je eraan om iemand aan te werven? Download dan het gratis e-book. Je leest er alles wat je moet weten: van de kost van een aanwerving, een functieprofiel en vacaturetekst schrijven, tot wettelijke documenten en verplichtingen.
