Als student-zelfstandige aan de slag: sociale aandachtspunten

Als student zijn er heel wat manieren om bij te verdienen: als fietskoerier, graficus, steward … noem maar op. Soms is het interessant om dat als student-zelfstandige te doen. Maar student-zelfstandige worden, welke invloed heeft dat eigenlijk op je sociale rechten als student?

Voordelige bijdrageregeling

Ben je student en oefen je een zelfstandige activiteit uit, dan moet je je – zoals elke zelfstandige – aansluiten als zelfstandige bij een sociaal verzekeringsfonds en een sociale bijdrage betalen.

Maar studenten die actief zijn als zelfstandige genieten een voordelige bijdrageregeling. Omdat je als student-zelfstandige geen of lage sociale bijdragen betaalt, kan je het op dat vlak het tot op zekere hoogte met een gewone studentenjob vergelijken.

Concrete getallen en voorbeelden 

Als student-zelfstandige betaal je geen sociale bijdrage zolang jouw netto belastbaar inkomen op jaarbasis lager is dan  (alle bedragen in deze tekst zijn de bedragen van toepassing in ). Verdiende je tussen  en , dan betaal je een verminderde bijdrage van op het gedeelte van je inkomen boven .

Verdien je bijvoorbeeld 10.000 euro, dan betaal je als student-zelfstandige maar 158,69 euro sociale bijdragen per kwartaal (met beheerskosten). Dat is de wettelijke minimumbijdrage berekend op basis van een inkomen van 14.042,57 euro. Ter vergelijking, een gewone zelfstandige in hoofdberoep betaalt elk kwartaal minstens 748,11 euro sociale bijdragen.

Is je netto belastbaar inkomen hoger dan per jaar, dan betaal je als student-zelfstandige wel een volledige sociale bijdrage berekend op je totale inkomen. In ruil geniet je dezelfde sociale rechten als een zelfstandige in hoofdberoep. 

Je netto belastbaar inkomen gelijk is aan:  

• De belastbare winst in je eenmanszaak na aftrek van de beroepskosten en betaalde sociale bijdragen; 
• ofwel je bezoldiging als werkend vennoot of bestuurder in een vennootschap na aftrek van de beroepskosten en de betaalde sociale bijdragen. 

→ In een andere blog gaan we dieper in op de fiscale aandachtspunten van het statuut student-zelfstandige.

Wanneer kan je het statuut van student-zelfstandige aanvragen?

Liantis sluit jou als student-zelfstandige aan als je voldoet aan een aantal voorwaarden. Die lijken erg op de regels om kinderbijslag of Groeipakket te kunnen genieten. De belangrijkste zijn:

• Je bent minstens 18 en maximaal 25 jaar oud.  
• Je bent voor een schooljaar ingeschreven voor minstens 27 studiepunten. Wordt jouw opleiding niet in studiepunten uitgedrukt, dan moet je voor minstens 17 lesuren per week ingeschreven zijn. 
• Je volgt de lessen regelmatig en je legt de examens af of je wordt begeleid in een ondernemingsproject dat verder gaat dan de loutere toekenning van studiefaciliteiten. 

Hou er rekening mee dat je je sociaal verzekeringsfonds elk jaar attesten moet bezorgen om aan te tonen dat je effectief bent ingeschreven en aan de examens deelnam.

Tip! Verwar het statuut van student-zelfstandige in de sociale zekerheid niet met de erkenning als student-ondernemer aan een universiteit of hogeschool. Veel universiteiten, hogescholen en andere organisaties bieden studenten namelijk begeleiding aan bij de start en de ontwikkeling van hun zaak. Enkele voorbeelden: Durf Ondernemen van de UGent, Centrum voor Ondernemen van de HoGent, de incubator en het statuut van student-ondernemer van de Pôle de Namur (een samenwerking van de universiteiten en hogescholen in de provincie Namen), Start Lab ondersteund door de ULB, Peps Entrepreneurs bij de UCL, ideafactory van de Arteveldehogeschool en de statuten van student-ondernemer van de UA en de ULG. Gentrepreneur Company staat open voor studenten van de UGent, de HoGent en de Arteveldehogeschool.

Hoe beschermd ben je en welke sociale rechten bouw je op? 

Aangezien je als student-zelfstandige meestal geen of een lage sociale bijdrage betaalt, bouw je geen pensioenrechten of andere sociale rechten op, zoalseenuitkering als je niet in staat bent om te werken.Zolang je geen of verminderde sociale bijdrage betaalt, blijf je wel ten laste van je ouders.

Nadat je afstudeert en je intrede op de arbeidsmarkt na je afstuderen, moet je normaal een wachttijd doorlopen voor je recht hebt op uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en invaliditeit. Was je student-zelfstandige, dan wordt die wachttijd ingekort en kan die zelfs wegvallen. 

Behoud je als student-zelfstandige je kinderbijslag?

Het recht op kinderbijslag is onvoorwaardelijk tot en met de maand augustus van het jaar waarin je 18 jaar wordt. Combineer je hierna je studies met een beroepsactiviteit, dan moet je die beroepsactiviteit beperken om je recht op kinderbijslag te behouden. De regels zijn afhankelijk van de regio waarin je woont:  

• In het Vlaams Gewest wordt het Groeipakket (de voormalige kinderbijslag) verder uitbetaald zolang je geen of een verminderde sociale bijdrage betaalt als student-zelfstandige. Dat betekent dat jouw kinderbijslag voor een bepaald jaar niet in gevaar komt als student-zelfstandige, tenzij je 14.042,57 euro netto belastbaar of meer zou verdienen. 
• In het Waals Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden specifiekere regels. 

Contacteer voor je start als student-zelfstandige je kinderbijslagfonds: Brussel, Vlaanderen, Wallonië en de Duitstalige Gemeenschap. Zo weet je direct hoe je je ondernemersdroom kan combineren met het behoud van je kinderbijslag en vermijd je verrassingen.

Invloed op je studiebeurs

Hou er ten slotte rekening mee dat jouw inkomsten als student-zelfstandige meetellen om te bepalen of je recht hebt op een studiebeurs of studietoelage. Omdat de volledige gezinsinkomsten meetellen en niet alleen de beroepsinkomsten, kunnen we je hierover geen algemeen advies geven.  

Meer informatie over de invloed op je studietoelagen vind je hier: 

• wanneer je in Vlaanderen of aan een Nederlandstalige universiteit of Hogeschool in Brussel studeert; 
• voor studenten van een Franstalige universiteit of hogeschool in de federatie Wallonië-Brussel; 
• voor studenten van de Autonomen Hochschule (AHS) in Eupen.