Werknemers die goed slapen zijn alerter, creatiever en productiever op het werk. Werken je medewerkers in ploegendienst? Dan is het extra belangrijk om aandacht te besteden aan een goede nachtrust. Door de wisselende dag- en nachtshiften is het namelijk moeilijk voor het lichaam om een evenwichtig bioritme op te bouwen. En laat dat nu net essentieel zijn voor hun gezondheid én productiviteit. Voor uitgeruste medewerkers ga je aan de slag met onderstaande tips.
Werken in ploegendienst verstoort het bioritme
Al onze lichamelijke processen, zoals hartritme, hersenactiviteit en spijsverteringstelsel, worden volledig geleid door het zonlicht. Bij het vallen van de avond komt de wereld tot rust en vertragen ook onze lichaamsfuncties. Ons lichaam is eigenlijk ontworpen om overdag optimaal te werken en om te recupereren als de zon terug ondergaat. Dan maken we ons klaar voor een verkwikkende slaap. Werknemers die regelmatig een late of nachtshift draaien, gaan in tegen dat natuurlijke ritme, waardoor hun lichaam uit balans wordt gebracht.
Nachtwerk went niet
Soms hoor je verhalen dat werknemers na verloop van tijd wel wennen aan dit verstoorde ritme. Dat klopt jammer genoeg niet. Toch kan voldoende slaap, gezonde voeding en een aangepaste levensstijl wapenen het lichaam tegen een verstoord ritme.
Nachtwerk: nuttige slaaptips voor ploegarbeiders
Niet eenvoudig, leven wanneer je omgeving slaapt en omgekeerd. Zo is die toffe barbecue of dat gezellige uitstapje met vrienden vaak onhaalbare kaart. Toch is het beter om op tijd onder de lakens te kruipen. Zeven uur in bed, waarvan vier uren effectief slapen is het minimum om ‘s anderdaags behoorlijk te functioneren.
Kan je overdag de slaap niet vatten? Probeer toch dat aantal uren te behalen met behulp van deze tips.
1. Doe dutjes
Moeilijk om te slapen overdag? Probeer dan toch net na nachtwerk en even voor de start van het nachtwerk te slapen. Een powernap van 10-20 minuten geeft je vaak al de nodige energie om er terug in te vliegen.
2. Ontwikkel een ritueel
Door in te gaan tegen het natuurlijke bioritme van je lichaam, haal je je lichaamsprocessen volledig uit balans. Creëer daarom zo veel mogelijk structuur en ritme zodat je lichaam terug zijn evenwicht vindt. Plan bijvoorbeeld je maaltijden op vaste uren in of ga op een vast tijdstip slapen.
3. Verduister je woning
Terwijl het buiten nog klaarlichte dag is, moet jij naar bed. Dan is het extra moeilijk om de slaap te vatten en kwalitatieve rust te vinden. Maak het daarom zo donker mogelijk in je woning of slaapkamer. Verduister je omgeving al een tijdje voor je gaat slapen. Zo geef je je lichaam de tijd om het slaaphormoon aan te maken dat je voorbereidt op een goeie ‘nachtrust’. Zware gordijnen of rolluiken zijn geen overbodige luxe en vormen een prima investering voor wie in ploegen werkt. Rolluiken bieden vaak het bijkomende voordeel dat ze lawaaihinder van buitenaf helpen weren.
4. Ga niet met een lege maag slapen
Je lichaam heeft voeding nodig om te herstellen en recupereren tijdens het slapen, zodat je vol energie en uitgerust wakker wordt. Ga dus niet met een lege maag slapen en eet nog een lichte snack (fruit, magere yoghurt, slaatje enz.) vooraleer je in bed kruipt.
5. Zorg voor een goed wekkersysteem
’s Avonds laat of midden in de nacht is de verleiding groot om de wekker uit te schakelen en verder te slapen. Zorg daarom voor een doeltreffend weksysteem. Zet je wekker dus niet vlak naast je bed, maar plaats hem zodanig dat je op moet staan om het alarm af te zetten. Bovendien lijkt snoozen zo een pak minder aantrekkelijk.
6. Plan in functie van je werkrooster
Probeer zo veel mogelijk structuur te scheppen in je werkrooster door afspraken te maken met je collega’s en leidinggevenden. Een goed gepland werkrooster brengt rust en stabiliteit. Werk je in een systeem van ploegrotatie? Dan verloopt die rotatie het best voorwaarts. Dit betekent een opeenvolging van respectievelijk vroege, late en nachtploeg. We spreken van een snelle rotatie als werknemers al na twee shiften roteren. Bij een trage rotatie wissel je om de week van shift, wat uiteraard beter is voor je bioritme.
