De voorbije weken werd België letterlijk overspoeld. Vooral de Westhoek kreeg te kampen met heel wat wateroverlast en overstromingsschade door hevige regenval. Binnen preventie zijn we vooral vertrouwd met noodplannen voor brandveiligheid, maar de codex voorziet dat ondernemingen op meer noodsituaties, zoals overstromingen, moeten voorbereiden. 
Vaak zijn het crisissituaties die ons erop wijzen dat we binnen preventie moeten blijven evolueren. Zo is het voor scholen gangbaar om een noodplan te hebben voor terroristische aanslagen en voor ziekenhuizen voor mogelijke pandemieën.
De uitzonderlijke regenval van de voorbije weken dwingt verschillende werkgevers ertoe om de mogelijke acties en gevolgen na te kijken bij een overstroming (Codex Art. I.2-7.).
10 stappen om je voor te bereiden
Je organisatie voorbereiden op overstromingen is een belangrijk aspect van bedrijfscontinuïteitsplanning. Bereid je daarom voor met deze stappen:
- Risicobeoordeling
Identificeer de overstromingsrisico's in de omgeving van je bedrijf. Raadpleeg lokale overstromingskaarten en informatie van waterbeheerders om het potentiële overstromingsgevaar te begrijpen.
De overheid voorziet hiervoor verschillende tools zoals Kaart van overstromingsgevoelige gebieden | Vlaanderen.be in Vlaanderen, Inondations en Wallonie | Inondations en Wallonie in Wallonië en Overstromingskaarten voor het Brussels Gewest | Burgers - Leefmilieu Brussel in Brussel. - Bedrijfsevaluatie
Identificeer kritieke bedrijfsactiviteiten, belangrijke apparatuur en waardevolle documenten die gevoelig zijn voor waterschade. Hoewel je schade moet proberen vermijden, breng je vooraf best in kaart welke schade onherstelbaar zou zijn (bijvoorbeeld schade aan de veestapel) of welke onderdelen van groot belang zijn voor de werking van het bedrijf.
Denk hierbij aan nutsvoorzieningen. Vaak worden deze in een kelder ondergebracht, waardoor het bij een kleine overstroming grote gevolgen kan hebben voor het volledige bedrijf. Bepaal de maximale tijd dat je bedrijf zonder deze essentiële elementen kan functioneren. - Noodplan opstellen
Ontwikkel indien nodig een gedetailleerd noodplan voor overstromingen. Dat plan moet de nodige stappen bevatten die vóór, tijdens en na een overstroming moeten genomen worden. Zorg ervoor dat alle medewerkers hiermee bekend zijn en oefen het plan regelmatig.
Hou er in het plan rekening mee dat je medewerkers tijdens een mogelijke overstroming thuis ook problemen door waterschade kunnen ondervinden, en de kans dus groot is dat er geen volledige bezetting, zoals bijvoorbeeld van de technische dienst, aanwezig kan zijn.
Doordat water en elektriciteit geen goede combinatie zijn, is het goed om op voorhand te beslissen wanneer de elektrische installatie uit veiligheidsoverwegingen uitgeschakeld wordt.
Beperk het noodplan niet alleen tot wat iedereen moet doen tijdens de overstroming, maar bespreek ook de vereisten na de overstroming. Bepaalde installaties moeten dan misschien opnieuw getest worden.
Bekijk ook mogelijke milieuschade door bijvoorbeeld open opslagplaatsen voor gevaarlijke producten. Misschien is het niet mogelijk om alle gevaarlijke producten veilig op te slaan, maar kunnen ze wel voldoende afgesloten worden.
Check vooraf waarlangs water de gebouwen kan binnendringen. Denk bijvoorbeeld aan afvoerputten zonder terugslagklep.
- Back-up van gegevens
Maak regelmatig back-ups van belangrijke digitale gegevens en sla deze ergens anders op, bijvoorbeeld online. Zo verlies je geen waardevolle informatie bij waterschade. - Fysieke bescherming
Overweeg het gebruik van waterbestendige containers en opslagfaciliteiten om belangrijke documenten en apparatuur te beschermen. Plaats elektrische apparatuur en bedrading op verhoogde niveaus om waterschade te minimaliseren. - Verzekering
Zorg ervoor dat je bedrijf beschermd is met een passende verzekeringspolis die overstromingsschade dekt. Neem hiervoor contact op met je verzekeringsmaatschappij. - Communicatieplan
Ontwikkel een communicatieplan met contactgegevens van en voor werknemers, klanten, leveranciers en lokale autoriteiten. Zorg ervoor dat je medewerkers weten hoe ze op de hoogte worden gebracht en wat er van hen wordt verwacht in geval van overstromingen. - Samenwerking met lokale autoriteiten
Werk samen met lokale overheden en instanties die betrokken zijn bij noodbeheer. Begrijp de lokale waarschuwingssystemen en procedures voor evacuatie. - Training en bewustwording
Organiseer bewustwordingsprogramma's over overstromingsrisico’s en oefen het noodplan. Zorg ervoor dat medewerkers weten hoe ze moeten handelen tijdens een noodsituatie. - Volg de markt
Er komen steeds nieuwigheden op de markt om gebouwen te beschermen tegen overstromingen. Zo bestaan er verschillende soorten waterkeringen die al dan niet permanent geïnstalleerd moeten worden.
Als je kiest voor een mobiele oplossing (bijvoorbeeld een watervulbare waterkering), dan is het belangrijk om alle voorzieningen vooraf te hebben, ook de waterpompen en stroomvoorziening om eventuele lekken op te vangen. De kans bestaat dat er bij algemene overlast veel systemen niet beschikbaar zijn. Als alternatief kan je daarom afspraken maken met leveranciers om voorrang te krijgen in geval van nood.
Door deze stappen te volgen, vergroot je de veerkracht van je onderneming en kan je de impact van overstromingen minimaliseren. Het is belangrijk om bedrijfscontinuïteitsplanning als een doorlopend proces te beschouwen en je plannen regelmatig bij te werken en te testen.
