Mag je als zelfstandige vrijwilligerswerk doen?

In België wordt er dag in, dag uit heel wat werk verzet door vrijwilligers. Binnenkort zullen ze ook massaal aan de slag gaan in de vaccinatiecentra. Wil jij graag je steentje bijdragen? Dat kan als zelfstandige! We overlopen wat je mogelijkheden zijn en welke impact vrijwilligerswerk heeft op je loopbaan.

Vrijwilligerswerk doen als zelfstandige

Als zelfstandig ondernemer mag je zeker aan vrijwilligerswerk doen, ‘zolang het geen beroepsmatig karakter’ heeft en zolang je de limieten van de eventuele vrijwilligersvergoeding respecteert. Als je met die voorwaarden rekening houdt, heeft  vrijwilligerswerk geen impact op je sociale rechten of je sociale bijdragen als zelfstandige. Het maakt niet uit welk sociaal statuut je hebt: zelfstandige in hoofdberoep of in bijberoep, meewerkende echtgenoot of echtgenote …

Wat houdt vrijwilligerswerk precies in?

Vrijwilligerswerk is in principe onbetaald werk dat vrijwillig gebeurt voor een organisatie die geen winst nastreeft. Op vrijwilligerswerk betaal je geen sociale bijdragen, omdat het niet wordt beschouwd als een beroepsactiviteit. Je bouwt via je vrijwilligerswerk dan ook geen sociale rechten op.

Je hoeft geen contract af te sluiten met de organisatie waar je als vrijwilliger wil werken, maar ze moeten je wel informeren over je rechten en plichten. Werken als vrijwilliger is mogelijk vanaf zestien jaar.

Vergoedingen voor vrijwilligerswerk

Voor vrijwilligerswerk kan je een onkostenvergoeding krijgen. Er bestaan twee systemen:

1. Ofwel kan je aanspraak maken op een forfaitaire kostenvergoeding. Die maximumplafondbedragen worden jaarlijks vastgelegd. In 2021 is dat 35,41 euro per dag en 1.416,16 euro per jaar. Voor wie als crisisvrijwilliger in het eerste kwartaal 2021 bijspringt in een vaccinatiecentrum, bedraagt de maximale, jaarlijkse kostenvergoeding uitzonderlijk 2.600,90 euro. De Ministerraad keurde op vrijdag 26 februari een ontwerp van Koninklijk Besluit goed waardoor die hogere grens ook in de andere kwartalen van 2021 zal gelden.
   
   
2.  Ofwel bewijs je je onkosten en dan kan de organisatie waarvoor je als vrijwilliger werkt die kosten volledig vergoeden. Dan gelden er geen maximumbedragen, maar dan moet je die onkosten wel kunnen staven. 

Opgelet: als de vergoedingen hoger zijn dan hierboven vermeld, dan wordt je werk niet meer gezien als een vrijwilligersactiviteit, maar als een beroepsbezigheid als werknemer of zelfstandige. In dat geval moet je dus ook sociale bijdragen betalen. 

Vrijwilligerswerk combineren met ziekte-uitkeringen

Als je een uitkering ontvangt via jouw ziekenfonds omdat je arbeidsongeschikt bent, dan moet de adviserend arts van je ziekenfonds eerst oordelen of de activiteit verenigbaar is met je algemene gezondheidstoestand. Neem daarvoor contact op met je ziekenfonds en vraag de adviserend geneesheer om zich zo snel mogelijk over de verenigbaarheid uit te spreken. Als het vrijwilligerswerk volgens de adviserend arts verenigbaar is met je gezondheidstoestand, mag je als vrijwilliger aan de slag (binnen de eventuele beperkingen die de adviserend geneesheer je oplegt).

Vrijwilligerswerk doen als gepensioneerde 

Vrijwilligerswerk heeft geen impact op je pensioen en is dus toegelaten. Geniet je van een inkomensgarantie voor ouderen (IGO)? Dan moet je je vrijwilligerswerk wel melden aan de Federale Pensioendienst (FPD).

Ben je als vrijwilliger beschermd mochten er fouten gebeuren?

De organisaties die de leiding hebben over de vaccinatiecentra en die vrijwilligers inschakelen, zullen de vrijwilligers ook laten verzekeren. Zo ben jij als vrijwilliger niet aansprakelijk voor eventuele schade aan derden, maar de organisatie wel.