Zwanger en aan het werk: hoe ondersteun je het fysieke én mentale welzijn van je medewerker?

Zwanger zijn is een unieke ervaring, maar ook fysiek en mentaal veeleisend. Als werkgever speel je een belangrijke rol in het creëren van een veilige, ondersteunende werkomgeving waarin je medewerker zich goed voelt voor, tijdens én na de zwangerschap. Ontdek hieronder enkele belangrijke aandachtspunten. 

Fysiek welzijn: risico’s herkennen en aanpakken 

Tijdens de zwangerschap verandert het lichaam ingrijpend. Verminderde energie, hormonale schommelingen en een verhoogde hartslag kunnen ervoor zorgen dat taken die vroeger vanzelfsprekend waren, nu extra inspanning vragen of zelfs risico’s vormen. Denk aan tillen, langdurig staan, blootstelling aan lawaai of trillingen, of werken in ploegen. 

Daarom ben je als werkgever wettelijk verplicht om een risicoanalyse uit te voeren, samen met de arbeidsarts en je interne preventiedienst. Die analyse brengt mogelijke risico’s in kaart die een impact kunnen hebben op de zwangerschap of borstvoeding. Afhankelijk van de uitkomst zijn er drie opties: 

1. Aangepaste taken: je biedt alternatieve taken aan die geen risico vormen. 

1. Andere werkpost: je wijst tijdelijk een veiligere functie toe. 

1. Tijdelijke werkverwijdering: als er geen veilige alternatieven zijn, wordt de arbeidsovereenkomst geschorst en ontvangt je medewerker een uitkering via haar mutualiteit. 

Ergonomische risico’s: waar moet je op letten? 

Zwangerschap hoeft geen belemmering te zijn om te blijven werken, maar bepaalde taken kunnen gezondheidsrisico’s inhouden voor moeder en kind. Als werkgever moet je dus proactief ergonomische risico’s inschatten en gepaste maatregelen nemen. De belangrijkste grenswaarden zijn: 

• Tillen: maximaal 10 kg per keer en 100 kg per dag. Zwaarder tillen verhoogt het risico op miskramen, vroeggeboorte en laag geboortegewicht. 

• Staand werken: maximaal 2,5 uur per dag. Langdurig staan verhoogt de kans op vroeggeboorte en groeiachterstand. 

• Werkuren: geen nachtwerk of roterend shiftwerk. Deze verhogen het risico op zwangerschapsvergiftiging en miskramen. 

• Werkduur: maximaal 40 uur per week. Meer uren correleren met hogere gezondheidsrisico’s. 

• Lawaai: maximaal 80 dB. Hogere blootstelling kan leiden tot hypertensie, zwangerschapsdiabetes en vergiftiging. 

• Trillingen: maximaal 0,5 m/s². Trillingsbelasting via het zitvlak verhoogt het risico op complicaties. 

• Fysiek belastend werk: een combinatie van risicofactoren vraagt extra waakzaamheid. 

Een proactieve aanpak is cruciaal. Zo toon je niet alleen zorg voor je medewerker, maar vermijd je ook complicaties en onnodige uitval. 

Mentaal welzijn: ruimte voor verandering en verbinding 

Zwangerschap is niet alleen een fysieke transitie, maar ook een mentale. Concentratie daalt, emoties zitten dichter aan de oppervlakte, en het energiepeil fluctueert. Veel medewerkers voelen druk om dezelfde output te leveren als voorheen, wat mentaal zwaar kan wegen. 

Als werkgever kan je hierop inspelen met aandacht en flexibiliteit. Bied ruimte voor herijking van het werkritme en professionele doelen. Erken dat ouderschap een nieuwe identiteit met zich meebrengt, die zich verweeft met bestaande rollen. Jobcoaching, loopbaanbegeleiding of development centers kunnen helpen om ambities opnieuw af te stemmen op het leven van je medewerker. 

Ook emoties verdienen erkenning. Schuldgevoel, stress, onzekerheid of perfectionisme kunnen blokkades vormen. Door deze bespreekbaar te maken, ontstaat ruimte voor herformulering en mentale veerkracht. 

Ondersteuning in de praktijk 

Een open communicatiecultuur is essentieel. Moedig medewerkers aan om hun noden te delen. Vertrouwenspersonen en preventieadviseurs psychosociale aspecten kunnen een luisterend oor bieden. Ook externe ondersteuning via een Employee Assistance Program (EAP) kan waardevol zijn. 

Kortom: zwangerschap op de werkvloer vraagt om een holistische aanpak. Bij Liantis helpen we je graag om die vorm te geven met expertise in ergonomie, preventie en psychosociaal welzijn.